Inuinnaqtun summaries

On this page

Nutauniqhat Makpiraat

Tikitpaktut maniqaqviilu tikmijat manimiyut hilaqyuami avatauyuq aalaguqniganik: unipkaq 2017-mit 2018-mut maniqami ilagani ukiup

J.-F. Lamarre, A. Pedersen, J. Tiktalek, unalu E. Sutherland

Lamarre, J.-F., Pedersen, A., Tiktalek, J., unalu Sutherland, E. 2019. Tikitpaktut maniqaqviilu tikmijat manimiyut hilaqyuami avatauyuq aalaguqniganik: unipkaq 2017-mit 2018-mut maniqami ukiup ilagani; uvani Ukiuqtaqtumi Qauyimayauyunik: Aqhaliat 2019-mi, Ukiuqtaqtumi Qauyimayauyunik Kanatami, makpiqnigani p. 1–7. DOI: 10.35298/pkc.2019.01

Tikitpaktut tikmijat naunairutit hilaqyuami aalaguqniganik. Amigaitut umayut taja naglikhaaqtut hilaqyuami amigaininik ikiklivalianiginik. Hilap aalaguqnigani piyutaulaqtuqlu ahinugauniginik aalatqiit umayut. Nuliaqviini nunami, amigaiyuaqtut kilaamitamik ugahiktigiyumi, nunani aktuktauhimayunik inuknit pivalianiginit. Nakuutqiyamik qauyimaniqmik inikhamik tikitpaktut umayut atuqpagainik ukiuraaluk aalatqiinilu uumayun aputiniginik pivikhaqaqniqmi inikhamilu ikayuutaulaqtumik nalunaitiariagani ayuqhaqnigit atuqpagainik uumayut. Pijutaunigit uuma ilituqhautip havaap amigiyaagani ivanigit aulaaqpaknigilu ukiuqtaqtumi ivavaktut tikitpaktut tikmijat (niqikhaqhiuqtut niqauyulu uumayut) ukualu ivavigiyait nunat, ivanigini amigainigit, amigaiqniginilu qanurinigini, aulavigiyainilu aturiaqaqtainik. Qanurilivalianigani naunaipkutit atuqtauniaqtut uumayunik munarinigagut, amirijutinik qanuriniganik avatauyup, uumayut nugutailinigagut akhurutauyuniklu. Qahakhiyauniaqtuqlu ilihautauyagani ilituqhautauyaganilu inuknit naunaiyautikhaniklu. 2018, aalatqiit uumayut tikitpaktut tikmijat nunamiuyut haniani Iqaluktuutiap amiriyauhimayut, ukunaniluaq ivaliqtilugit, amigainiginik, naamatiaqnigilu kaguit uumayut hinaaniqhiuqtut tikmijat. Niqikhaqhiuqtut akhurutait ilituqhaqtauyulu uvlugualiuqhutik iliuqhautinik, ublutuaraagat uumayut kititauyut, qauyimalugilu uvluqagitut uumayut takuyauyut. Ilagit uluut atuqniqaqtumik aktuqniqaqtut nunamiutanik nauhimayunik nunagiyauyut ahiruqtiqniginit atauhiinaugitumilu niqikhaqhiuqtut, naunaiyaihimayut Iqalivikmi Icebreaker-milu Ikirahakmi nunami nunauyaliuriami uluut atautimiuyut kikliginik nalunaiyaqlugilu hivuani naunaiyautinit. Una unipkaaq uqatiaqtuq ilituqhautinik hulijutinik havaariyauyunik, hivuani qanuriliniginik katitigauyut ublumimut, atulaaqtulu pivaliayutikhat ilitiqhainiqmi havaami atuqtukhani ikituni ukiuni.

Kanatamiutani Ukiuqtaqtuup Ilagani Maniqamiutanik hilaanilu Avatauyuq Qanurituuniganik (CASBEC): Qanurituuniga, Ihumagiyauluaqtut, Nunauyiuqnigit Atuqniginiklu

D.S. McLennan, W.H. MacKenzie, D.V. Meidinger, S. Ponomarenko, J. Wagner, R.J. McKillop, unalu H.T. Robitaille

McLennan, D.S., MacKenzie, W.H., Meidinger, D.V., Ponomarenko, S., Wagner, J., McKillop, R.J., unalu Robitaille, H.T. 2019: Kanatamiutani Ukiuqtaqtuup Ilagani Maniqamiutanik hilaanilu Avatauyuq Qanurituuniga (CASBEC): Qanuriniga, Ihumagiyauluaqtut, Nunauyiuqnigit Atuqniginiklu; Ukiuqtaqtumi Qauyimayauyut: Aqhaliat 2019-mi, Ukiuqtaqtumi Qauyimayauyut Kanatami, makpiqnigani p. 8-22. DOI: 10.35298/pkc.2019.02

Kanatamiutani Ukiuqtaqtuup Ilagani Maniqamiutanik hilaanilu Avatauyuq Qanurituuniga (CASBEC) atulirumayauyut ihuaqhaiqatiriigiami ajikiiliriaganilu qanuq nunamiutat uumayuvaluit atautimiuyut humiliqaa ilagani ukiuqtaqtuup ukiuqtaqtumilu nunat ukiuqtaqtuani Kanataup ilituriyauniginik, kagiqhiyaunginik, nunauyiuqtauniginiklu. CASBEC-kut pijutiqaqtuq hakugiktumik uumayuliqiyunik ihumagiyauyunik pipkaivlutiklu ajikiinik pigiarutinik atiqturiagani nalunaiyariaganilu ilagiyait nunamiutat uumayut. Pijutauyuq hilamit, quliriinik ilitariyauniginik atuqhutit takuyuayut nunamiutat ilagiyait kagiqhiyaulaatut pijutaulaaqtulu aalatqiini pigiarutini. Una makpiraaq uqatiaqtuq ihariagiyauniganik taimaitumik atuqtakhamik ihumagiyauyuqlu qanurinikhaanik qanurituuniginik pigiarutimik. Uqauhiqaqtuqlu CABSEC-kut tamaini atuqniqatiaqniganik havaqatiriigutinik, tamaini ukiuqtaqtumi ilituqhautinik, amirijutinik, uumayunik munariniganik ilipqamayauniginiklu, nunat atuqniginik upalugaiyautimik, ilituqhainiqmik, unipkaaqniginik aktuqnirilaaktait tikitpalianigilu havakviuyut pivaliaviuyut, hilaplu aalaguqnigagut atuqtakhanik. Una atulirumayauyuq haavitauyuq piyaagani ilauyumayunik, tuhagakhanik, ikauutainiklu Kanatamiuta nunagiyauyunit ukiuqtaqtumi nunamiutanik uumayunik ilituqhaiyit kivgaqtuiyulu havaktut havaqatiriigiagani atuliqnigani ajikiiktuq pigiarut qanurituuniginik atiqtuijutiniklu ukiuqtaqtumi ilaganilu maniqami uumayunik atautimiuyunik. Ukua ajikiiliqtut agiyumik ihuaqhijutaunuaqtut havaqatiriigutinik, uqaqatiriigutinik, aktuqniginiklu ukiuqtaqtumi ilituqhautit, amirijutit, ilipqamajutit, amigaitulu atuqniginik atuqtumi.

Amiakuq Uumayut Himautauyut Nunap Qiqumanigani Iqaluktuutiami, Nunavumi, Kanatami

J. Yun, M.J. Kwon, J.Y. Jung, B.Y. Lee, J. Yoo, J. Wagner, and T. Choi

Yun, J., Kwon, M.J., Jung, J.Y., Lee, B.Y., Yoo, J., Wagner, J., unalu Choi, T. 2019: Amiakuq Uumayut Himautauyut Nunap Qiqumanigani Iqaluktuutiami, nunavumi, Kanatami; uvani Ukiuqtaqtumi Qauyimayauyut: Aqhaliat 2019-mi, Ukiuqtaqtumi Qauyimayauyut Kanatami, makpiqnigani p. 23-31. DOI: 10.35298/pkc.2019.03

Nunap qiqumaniga agiyuq halumailrunik (C) atautimiuyunik. Piqaqtut ihumagiyauliqniganik qanuq halumailrut aalaguqpalianigit ukiuqtaqtuq uunakpalianiganit. Amirihimaaqniginik halumailruvaluit naunivaluit uumayuvaluilu qanurilivalianigit nakuyumik kagiqhimajutiqariaqaqtuq halumailruvaluit puyuit aalatqiini nunap qiqumanigani napaaqtuilrumi nunami, hilami halumailruvaluknik ilituqhaut ihuaqhaqhimayut nunap qiqumanigani inikhami Iqaluktuutiami, Nunavumi, Kanatami, 2012-mi. Atuqtauyuq nalunairutaulaaqtuq puyuvaluknik hivitunigani pivikhaqaqnigani aktuqhimaitumik ilituqhaivik inigiyauyuq. Inigiyauyuq atuqtauyuq uumani havaami paniumayuq nunainaq piqaqluaqtuq Qaguqtanuit Nautiavaluit mikiyut. Nunainaq Nauniqaqpalaagituq Immaqaqpalaagitunilu, auktqniga nunap 1.4-miitamik hilikniqaqtuq qitiani August. Una unipkaaq uqauhiqaqtut ilituqhainiqmi hivuani qanurinigit 2017-mit. Tamaita naunaipkutit katitiqtauyut 44%-mit 89%-mut, amigainiqhat hunaqaginigit piyimayut ukiumi. Ukua qanurilinigit takuupkaiyuq halumailruvaluknik puyuqnik hilainaqmukpaliayunik (NEE) halumailruvaluit qikluanugauhimayut June-mi; imaa, inigiyauyuq pijutauyuq hilainaqmi halumailruqaqniganik talvuuna. NEE-ga agikligiaqtuq aginiqhamik -1.7gC/m2/ublutuaraagat July-mi mikhivaliaginaqtuqlu September-mut qikluanukhutik nahautait. Tamaita katihimayut NEE-git 2017-mi -59.61gC/m2 . Ilagiarutit ilituqhaqnigit atuliqtut ihivriuriagani qanuq katitiqniginik NEE-guyut aalatqiiktut ukiumit ikiumut naunaiyariagani ilituqhaut inigiyauyumi qanuriniganik piqaqtumik aalagayumik nunap qiqumanigani inikhamik.

Ilituqhaqniga amirinigalu nunap qiqumaniga atuqhutik nunagiyauyumi uqaqvigivlugit ihumagiyauyunik Kugluk-mi Ukiuqtaqtumi Minguiqhiqvikmi, Nunavumi

S. Coulombe, M.-A. Ducharme, M. Allard, L. Papatsie, G. Atatahak, L. Adjun, S. Bilodeau, unalu S. Page

Coulombe, S., Ducharme, M.-A., Allard, M., Papatsie, L., Atatahak, G., Adjun, L., Bilodeau, S., unalu Page, S. 2019-mi Ilituqhaqniganik amiriniganiklu nunap qiqumaniga atuqhutik nunagiyauyumi uqaqatiriigutinik ihumagiyauyunik Kugluk-mi Ukiuqtaqtumi Minguiqhiqvikmi, Nunavumi; uvani Ukiuqtaqtumi Qauyimayauyunik: Aqhaliat 2019-mi, Ukiuqtaqtumi Qauyimayauyunik Kanatami, makpiqnigani p. 32–42. DOI: 10.35298/pkc.2019.04

4-huilanit apqutit Kugluk-mi Ukiuqtaqtumi Minguiqhiqvikmi atuliqtut agiyumik ahiruqtiqniganik nunap qiqumaniga auktuqpalianiganit, auktuqniginik nunami tuatunik hikuqaqnigini, amihut nunat hituaqniginik, agiyumiklu itipyaat hituaqniginik. Aipagutuaraagat, ahiagurutit ilagilu uivarutit hanayauvaktut apqutimi atulaaliriagani, kihiani Nunavumi Minguiqhiqviliqiyinit Havakviuyuq nunagiyauyunilu hivuliqhuqtit takuyumayut nakuutqiyanik upalugaiyautinik nanihiyaagani ihuaqtumik atukhaaqtukhamik apqunmik. Havaqatigiigutauyuq ukunanga Kavamanit Nunavumi Minguiqhiqviliqiyinit Havakviuyuq Hilaplu Aalaguqniganit Titiraqviuyuq, ukualu Iglumit Ukiuqtaqtumi Ilituqhautinik Ukiuqtatumilu Qauyimayauyunik Kanatami, naunaiyautut nunamiutanik uumayunik pigiarutainik aalaguqniginiklu nunap qiqumanigani qanuriniginik ikayuriagani pivagiagani una pijutigiyaqtik. Una nunagiyauyumit pijutiqaqtuq ilituqhaut havaaq piqaqtuq malruuknik pijutiluaknik: 1) piyaagani nutaanik qauyimaniqmik nunap qiqumaniganik autuqpalianiganik, nunap hutuaqpalianiganik, ilagiyainiklu aktuqniginik unalu 2) agiklivaliayaagani nunagiyauyumi ayuruirutit, ihumagilugit inulramiit, amiriyaagani aalaguqnigit nunagiyauyumi hilap nunaplu qiqumaniganik. 2017-mi 2018-milu, nunami qanurinigani aalaguqniginik nunauniuqtauhimayut kiguliriini takuukhautiaqtunik tikmiamit piksaliurutinit qilainaqtuguuqtunilu piksanik, inmikniklu tikmiyunuanit piksaliurutinit, takuukhautiaqtuniklu GPS-nit naunaiyautinit. Nunap qiqumaniga qanuriniga ilituqhagauvaktut katitirivlutik nunap qiqumaniganit ikuutaqtauhimayunik iliturakhanik nunamiklu ihivriuqhilaaqtumik iksuliirutitut itunik atuqhutik naunaiyaivaktut. Nunagiyauyumi igilraat qauyimayauyut ilaunigilu amihut kiguliriit nunagiyauyumi ilauyut tamaini pigiarutini ilituqhautimi havaami pipkaiyut atuqniqatiaqtunik hivuniqhijuitnik qauyimayamikniklu maniqaap qayaknaqniganik ihumagitiaqniginiklu ihuaqhautikhanik naniyauniginik ihumaliurutikhaniklu. Una havaaq ilihijutauyuq nunagiyauyumi hivuliqhuriami ilaunigani ilituqhaitilugit kiujutiniklu avatauyuq aalaguqniginik tikitpaliayunik uunakpalianiganit hilap auktuqtiqniganilu nunap qiqumaniga.

Ihuaqhaqniganik iliknik pilugu UAV-guyuq ukiuqtaqtumi ilituqhautmi pijutauyunik nalunairiaganilu ayuruirutigiyait pilugit aputip hilikniganit uvuuni hanahimayumik igutaaqniganit

D. Kramer, J. Meloche, A. Langlois, D. McLennan, C. Gauthier-Barrette, A. Royer, unalu P. Cliche

Kramer, D., Meloche, J., Langlois, A., McLennan, D., Gauthier-Barrette, C., Royer, A., and Cliche, P. 2019: Ihuaqhaqniganik iliknik pilugu (DIY) UAV-guyuq ukiuqtaqtumi ilituqhautmi pijutauyunik nalunairiaganilu ayuruirutigiyait pilugit aputip hilikniganit uvuuni hanahimayumik igutaaqniganit; uvani Ukiuqtaqtumi Qauyimayauyunik: Aqhaliat 2019-mi, Ukiuqtaqtumi Qauyimayauyunik Kanatami, makpiqnigani p. 43-62. DOI: 10.35298/pkc.2019.05

Inuqagitut tikmiyunuit ihuaqutit (Uav-n), qauyimayauyut tikmiyunuanik, atuqtauvaliaginaqtut nunanik ilituqhautini nunauyiuriami titirariaganilu aalaguqnigini nunap qanurinigani pivikhaqaqnigani. Ukiuqtaqtuq qauyimayauyuq alapaaqnaqniganik hilagiyaani ayuqnaqtulu avatauyumi qanurinigit, ilagiarutauyut ajikutaqagitumik akhuurutinik atuqniginik inuqagitut tikmiyunuit. Una pijutauqataqtuq akituyumik maniliurutini qahaktunik atuqtakhanik. Ilagiyaani, maniliurutit atuqtauyut havitiyut ahiaguriarutikhanik atunignit nutaat pivaliajutit ilituqhautit aturiaqaqtut naunaiyaiyinit inuknit. Taimainigani, havaaq havaariyauliqhimayuq pivaliayaagani UAV-nik amigaitunik pivagiagani naunaiyainikut aturiaqaqtunik akituvalaagitagani ihuaqhainariaqaqtumiklu. Hivuliq ilagani havaap ilituqhaiyut alruyaqtuqtunik ihuaqutinik hilaap qanuriliuqnigani, ajikuhiuqnigini qanurilivakniginik Ukiuqtaqtumi. Imaa, ihuaqutit naunairutaulaaqtut niglaumaniganik -50°C-mut. Tukliit apluriarutit ilaqaqtut hanayaagani tikmiyukhanuit, ilituqhaqlugit qanuriliuqnigit, atuliqlugulu katitiriyaagani naunaipkutinik. Kiguliq apluriarut ilaqaqtuq pipkariagani ayuiruirutait timiyukhanuap naunaiyautinik pijutauyunit. Pigiarut taiyauyuq qanuriniganik-aulaniganit atuqtaulaaqtut nalunairiagani naunaitunik 3D-nik atuqtakhamik 2D-mit piksanit. Tikmiyunuaq ihuaqutiqaqtuq piksaliunmik nunauyaliuqtaalu nuna haniani Iqaluktuutiap, Nunavumi atauhiiqhuni ukiumi atauhiiqhunilu auyami. Ukunanga malruuk tikminiginit, atauhiq aputiqaqtilugu atauhiqlu uputaitilugu, aputip hilikniga nalunaiqtaulaaqtuq agiyumi nunami nalaumatiaqtumik. Tamaknik tikmiyunuaq naunaiyautilu ayugijutait aulaniqatiaqtuk pivaliayauniaquklu.

Ihuaqhivaaliriagani aaniqnainiga nakuunigalu nunagiyauyumi taqyumi hikuup atuqtauyuup Qitiqmiuni Nunami pivalianiganit pipkaqniganilu ahiqpani ilituqhautit hanahimayut

R.K. Scharien, R.A. Segal, C.-L. Tam, unalu A. Wynden

Scharien, R.K., Segal, R.A., Tam, C.-L., Wynden, A. 2019-mi: Ihuaqhivaaliriagani aaniqnainiga nakuunigalu nunagiyauyumi taqyumi hikuup atuqtauyuup Qitiqmiuni Nunami pivalianiganit pipkaqniganilu ahiqpani ilituqhautit hanahimayut; uvani Ukiuqtaqtumi Qauyimayauyunik: Aqhaliat 2019-mi, Ukiuqtaqtumi Qauyimayauyunik Kanatami, makpiqnigani p. 63–74. DOI: 10.35298/pkc.2019.06

Ukiuqtaqtumi nunagiyauyut ihumagiyaqaqtut aturiagani nutaanik pigiarutinik pipkaiyunik hivuniqhijutinik hilamik taqyumilu hikuup qanuriniganik ikayuriagani upalugaiyaqniqmi aturiaganilu taqyumi hikumi pijutiqaqtunik hulijutinik. Una havaaq upipkaiyuq ikayuqtiriinik Kugluktumit Iqaluktuutiamilu atuqtuni pigayuni maniqamiuvikni (2017-mit 2018-mut) nalunairiagani taqyumi hikuup qanurinigit atuqniqaqtunik aaniqnainigani ayugitaaganilu aularutit aulaariagani taqyumi hikumi. Tuhaqtauyut hivuniqhijutit uqaqatiriikniqmit kiujutit tiquaqtuijutauyut taqyumi hikumi pijutiqaqtunik hulijutinik ilaliutihimayuq taja qahaktunik qilainaqtuguuqtunit ilituqhaijutinit naunaipkutini. Ihuaqhivaaliqtut piksat hanahimayut tikuaqtuutikhat hivunikhami nunagiyauyumit pijutiqaqtunik taqyumi hikumi hulijutinik hanahimayut pipkagauvlutiklu utiqhutik nunagiyauyunut. Taqyumi hikuup maniilaralua hatqiqhimayut atuqniqatiaqniga ihumagiyualuaqtuq nunami inuknit aulaayuktunik tayumi hikumi sikiitukut. Ajikutait taqyumi maniilaqnik nunauyat pihimayut atuqhugit hanahimayut piksaliurutinik ilituqhautinik (SAR) naunaipkutinik Sentinel-1-mit qilainaqtuguuqtumit, tuharumajutilu nunagiyauyunit tukhiqtauhimayut. Atulaaqtut maniilauniginik nunauyat kalaqagitut taimaiginaqhutiklu hunauniginikluniit pigahuni kalaqaqtitaiyut naluamavlutik manikniganik hikuup, maniituq hiku, maniilagaaluk hiku (uqauhiq: Inuinaqtut). Pipkagauyugut qaritauyakut pijutinik makpiraaniklunuut piksanik. Tamaini, piksat hanahimayut qilamik aktuqniqaqut, inuit naniyait nalaumaniginik, atuqniqatiaqniginik qilamik aulariamikni uqhuqtuutauvalagitutiklu atuqata upalugaiyautini, ihuaqmatalu aaniqnaitqiyaagani. Havauhiuginaqtuq maniilauniginik ilituritiaqniginik atuqhugit tikmiaqmit naunaipkutinit, hananiganik qanurinikhainik qaritauyami pigiarutini, avanmulu atuqtijutinik nutaanik hanahimayunik ilauyumayunit ikayuktinit.

Pivagiagani ikayuutinik atakut halumaqtiqniginik atufaaqnigniklu ukiutaqtumi igukpakni nunagiyauyunilu

N.A. Poirier, and R. Pristavita

Poirier, N.A., unalu Pristavita, R. 2019: Pivagiagani ikayuutinik atakut halumaqtiqniginik atufaaqnigniklu ukiutaqtumi igukpakni nunagiyauyunilu; uvani Ukiuqtaqtumi Qauyimayauyunik: Aqhaliat 2019-mi, Ukiuqtaqtumi Qauyimayauyunik Kanatami, makpiqnigani p. 75–85. DOI: 10.35298/pkc.2019.07

Atakuut iqaguuyut immak ukunanga hulijutinit ila sauvaqniqmit, uaqtiqniqmit, uaqhitinilu aanuraanik. Halumaitpalaagituq iqagunit immaqnik anaqviknit, quiviknit, igavikmilu uaqhivikmit, aalirauyaniklu uaqhitinit. Amigaituni nunani hilaqyuani immaq ihariagiyaunigani, inuit atufaaliqpaktut uaqhitinik immaqnik anariaqtuqvikmi kuuviivikmi, nunamik immaqtirunmi, aanuraanik uaqhijutini, halumaqhijutinilu. Halumaniga ataguut aturiaqaqtut aaniqnaitumik aturiagani iniqtauhimaliqtuq aalatqiinit timiuyunit. Nunavut immailiugitut, kihiani akituyuq. Akituniga pijutiqaqtut immiqtaqniqmik akhaluutinut atuni agilranut havakviuyunulu annaqtariaganilu ukunanga iglunit akhaluutikut. Taimainigani, Nunavut atuqpaktut mikitqiyanik immaqnik atuni inuk ihumagikpata aalani nunani Kanatami. Atakuut atufaaqniginik mikhivaalirutauniaqtuq atagunik kuviraqtauyunik pijutaulaaqtuqlu immiqtautinit immiqtaat ilipqamayauyaagani hulijutinik pijutiqaqluaqtunik uuma halumaniganik, ila niqiliurutini uaqtirutinilu. Una havaaq ilituqhaiyuq atulaaqtumik halumaqtiriagani atufaariaganilu atakuut ukiuqtaqtumi nunagiyauyuni. Uuktuutauyumik nutaamik atakunik halumaqhijutimik hanayauhimayumik Ukiuqtaqumi atuqtukhamik pihimayuq pigahuni hilaliriini inuit igluani Kanatamiut Qutiqtumi Ilituqhaiyinit Havakviuyumi (CHARS) Iqaluktuutiami atuqhimayuq. Atuqtuq pijutauyuq halumaniganik aaniqnaitumik atufaaqniganik atakuut hanayaaganilu halumaqtiqhimayut akituvalaagitumik. Iqaluktuutiami inuit havakviuyunilu nanminiriyauyut uqaqvigiyauyut piyaagani ihumagiyainik atakuut halumaqtauyut atufaaqnignik.

Aulanigit malruuknik aulajutinik utiqtifaarutinik anurituutini atuqtukhanik ukiuqtatumi igluni

B. Ouazia, G. Gnanamurugan, C. Arsenault, Y. Li, M. Brown, G. Kolsteren, unalu C. Chisholm

Ouazia, B., Gnanamurugan, G., Arseanault, C., Li, Y., Brown, M., Kolsteren, G., unalu Chisholm, C. 2019: Aulanigit malruuknik aulajutinik utiqtifaarutinik anurituutini atuqtukhanik ukiuqtatumi igluni; uvani Ukiuqtaqtumi Qauyimayauyunik: Aqhaliat 2019-mi, Ukiuqtaqtumi Qauyimayauyunik Kanatami, makpiqnigani p. 86–95. DOI: 10.35298/pkc.2019.08

Igataumanigit ukiuqtaqtumi hilaap akhuurutauyut igluni uunaqutinik anurituutiniklu atuqtunik. . Uunaqniga/aulajutilu utiqtifaaqniginik anurituutit (HRF/ERV) atuqtuut ajikutait HVAC-nik atuqtunik pipkailaaqtunik aturiaqaqtunik anurituutinik atautikut, mikhivaalirutaulutik aulajutinik atuqniginik. Aulanigit ublumimut iijiraalukmi hilani naamaginmat ukua piqutit aulatiaginmata ila qiqivakniginik iluit. Taimainigani, atuinaqtut, atautinik ilulilgit HRV/ERV-nik piqutit piqaqtut qiqitariipkutinik (unnakhiqniganik hilami aniqhagakhap) hikuiyautinikluniit atulaaqtunik (utifaaqniginik mamaiqtut aniqhagakhat). Kihiani, ukua ihuilijutaulaaqtut aturiaqaqtunik anurituutinik aulajutiniklu akituvalaaginigani. Maluuknik iluliqaqtunik piqutimik hanayauhimayuq malruknik haniliriiknik uunaqutiqaqtumik munarijutimiklu igataumagitaagani ihuaqhautaulaaqtuq nulatigitaagani qaguguraagat unnakhiqniganik atauhikut malruuk iluliuyukut hilami aniqhagakhaq unnakpaliatilugu aipaanit. Una nutauniqhanik makpiraaq pijutauyuq qanuriliniganik aulaniganik malguuk iluliqaqtumik atuqtumik kiguani igataumayumik atuqniganit: (1) ilituqhaivikmi naunaiyaut atuqhugu hilaamit ilipqamajutauyunik ajikuhiuriagani iglumi hilamilu qanuriniginik tikuaqtauyut ilitariyauniginit atuqtunit CSA-C439-mit ukunangalu tikuaqtauyunik Ukiuqtaqtumi, (2) haniliriit ilituqhaqniganik atuqhutik malrukni igluukni nalunaiyariagani tamaat iglumi aulaniganik iglumi piqaqtumik atautimik ililuqaqtumik ERV-mik iglumiklu piqaqtumik malruknik ililiqaqtumik aulanikut utiqtifaarutimik atuqtumik, unalu (3) ilagiaqlugu amiriniganik malruknik iluliqaqtuq nutauniqhaq Iqaluktuutiami, Nuavumi nalunaiqniga hivituyumik aulaniganik ahirulainiganiklu. Nutauniqhaq ilituriyauyuq ayuginiganik aulanariaqnigani qayuqnatqiyami -30°C-mik ahiruqhimaitumik niglaktailijutaanik aulaniganik (ahiagut uqauhiqmi, nulaqatagituq) pipkaihimaaqhunilu atuinaqtumik hilamit aniqhaagakhamik iglumut iluanut.

Unipkaat

STEM-kut uqaqatiriigutit inulramiqni ilihaiyinilu Ualaniqmiuni nunami Nunatiami

A. Trimble, and H. Turko

Trimble, A., unalu Turko, H. 2019: STEM-kut uqaqatiriigutit inulramiqni ilihaiyinilu Ualaniqmiuni nunami Nunatiami; uvani Ukiuqtaqtumi Qauyimayauyunik: Aqhaliat 2019-mi, Ukiuqtaqtumi Qauyimayauyunik Kanatami, makpiqnigani p. 96–103. DOI: 10.35298/pkc.2019.09

Ikayuqtuqniganit Ukiuqtaqtumi Qauyimayauyunik Kanatami, Auroara Ilituqhaiyinit Havakviuyuq Ualaliqmiuni Ilituqhaivikmik Havakvikmi havitiyut ilihaqtut, ilihaiyit, nunagiyauyulu upihimainariagani, havaqatiriigutinik STEM-mik (naunaiyainiq, nutauniqhanik, hanayakhanik, kititijutinik) havaaq ihuaqhivaaliriagani naunaiyainiqmi uqauhiq agiklivaliayaaganilu havaqatiriigutit ukunani igilraat qavlunaalu qauyimayainik. Atuqtakhait inulramiit upihimayaagani inmiknik naunaiyainiqmik ilitpaliayaagani ikinmata Nunatiami unalu, taimianigani, ihumagiyauniga STEM-mi ilihautikhat havaakhalu ikitut. ARI-kut pipkaiyut inmiknik ilitpaliayaagani inulramiit, ayuruitutinik pivaliajutinik katimaniginik ikayuutiniklu ilihaiyinut, nunagiyauyumi huliviuyut agiklivaaliriagani ilauyumaniq tuniqhimaniginiklu qavlunaat naunaiyautainik. Una uqaqatiriigut havaaq agiyuq, atuqniqaqtuq ukiuqtaqtumi ihumagiyauyunik ilihautikhaniklu, pijutiqaqmatalu ihariagiyainik ilihaiyit nunagiyauyunilu inulramiit havauhiinik. Munaritiaqtut ilaliutiyaagani nunami igilraat qauyimayainik uqauhiiniklu uvani STEM-mi havaani, maniqami pijutiqaqtut hulijutit aginiqhanik ilihautauyut atuqtakhanik. Nunagiyauyumi STEM-mi ayugitut pulaaqtulu ilituqhaiyit ilaliutihimayut inulramiknik nunagiyauyunilu ilauyunik, avanmut ilihautinik atuqtut, gagiqhimanaqtunik uqauhiqnik ilituqhainiqmi uqaqatiriigutinik. Iniqaqtut Ukiuqtatumi, ARI-kut uqaqatiqaqtut ikayuqtiriit hakugiktumik havaqatiriigutiqaqtut nunagiyauyuni ikayuqtiriinik ilihaqvikniklu havitivlutiklu atuinaqtukhanik havauhiqnik – ilaliutipkaqhugit ukiuqtaqtumi inulramiit ilihaiyilu amihuiqtuqhutik atuqtilugu ilihaqnikmi ukiumi. Una qayaknaqtuq ayuruirutit agiklivaliatilugit ukiuqtaqtumi ilihaiyini inulramiqnilu STEM-mi ilihaqniqni, piyumayaunigilu havaat amigaiqpaliaginaqtut. Uqaqatiriigutinik havaaq agiklivasliayuq ilaqaliriagani ARI-kut Hivuraani Itqilrit Ilituqhainikut Havakviani, ajikutaa nunagiyauyumi pijutiqaqtunik, upijutauyunik atuqtunik atuqniaqniginik.

Agiqatiriigut Ihuaqhivaaliriagani Hilaqyuami Ukiuqtaqtumi Naunaiyainiqmik Havaqatiriigut: Ihumagiyauyukhat Kanataup ilauniga

E. Arsenault, G. Song, unalu A. Pigford

Arsenault, E., Song, G., and Pigford, A. 2019: Agiqatiriigut Ihuaqhivaaliriagani Hilaqyuami Ukiuqtaqtumi Naunaiyainiqmik Havaqatiriigut: Ihumagiyauyukhat Kanataup ilauniga; uvani Ukiuqtaqtumi Qauyimayauyunik: Aqhaliat 2019-mi, Ukiuqtaqtumi Qauyimayauyunik Kanatami, makpiqnigani p. 104-108. DOI: 10.35298/pkc.2019.11

Una titiraaq uqauhiqaqtuq pijutauluaqtunik Kanataup ilauniganik uvani Agiqatiriigut Ihuaqhivaaliriagani Hilaqyuami Ukiuqtaqtumi Naunaiyainiqmik Havaqatiriigut, sainiqhimayumik Ukiuqtaqtumi Katimayit Ministauyunit katimanigani May-mi 201-mi atuliqhunilu May-mi 2018-mi. Pijutauniga Agiqatiriigutip ihuaqhivaaliriagani havaqatiriigut naunaiyautini hulijutini unalu, atautikut, agiklivaaliriagani nakurutauniganik ihuaqniganiklu pivalianiganik naunaiuyautinik qauyimayauyunik Ukiuqtaqtumik. Uvaniluaq, ihuaqhihimayuq ikayuqturiagani hilaqyuami ilituqhaiyit tititpagiagani ilituqhaivikhat nunat, hanahimayut igluqpailu, naunaipkutit amihulu nalulairutit. Ukiuqtaqtumi Qauyimayauyut Kanatami (POLAR) havaaqaqtut atuliriagani Agiqatiriigut taqyumiugitut* ilituqhautit Kanataup Ukiuqtatuani. POLAR-kut takuupkainiaqut nakuuniqhanik pigiarutinik pipkailutiklu nutauniqhanik igilrutinik ihuaqutiniklu ukiuqtaqtumi ilituqhainiqmi agiklivaaliriagani ihumagiyautiaqniganik ilituqhainiqmik nunagiyauyuni Kanatami ukunani tamakni hilaqyuami nunaqyuamilu ilituqhaiyit. Una ilaqaqtuq ilitariyauniginik kanatami, ukiuqtaqtumi/aviktuqhimayuni, nunani, nunagiyauyunilu pitquhiuyunik pigiarutiniklu tikuutiyagani ilituqhainiq, unalu nunagiyauyunit maliruaquyainik katitiriyaagani tuniuqhagiaganilu Nunaqaqaqtut Qauyimayainik. Kanataup ilauniga Agiqatiriigunmi pivaalirutauniaqtuq ukiuqtaqtumi naunaiyautinik Kanatami takuupkaivaaliklutik ilituqhautit, unalu nunagiyauyunit maliruaqutayinik tamaini Kanatamiutat ukiuqtaqtumi ilituqhainikut uqaqatiriigutini havaqatiriigutinilu, takuupkailutik nunani ilituqhainikut pigiarutinik nakuuniqhaniklu havauhiqnik, ikayuqtuqlugilu Kanataup ukuiqtaqtumi ilituqhainikut nunagiyauyut agiklivaliatilugu. Naiqligiaqlugu, una titirauhiq tuhaqtijutauyut (i) hunauniganik Agiqatiriigut, (ii) atuliriaqniganilu ihumagiyauyukhanik, unalu (iii) tukiqaqniganik Kanatami, unalu ikayuutaulaatunik ilagiyainik Kanataup ilauniganik Agiqatiriigunmi.

*Global Affairs Canada-kut havaaqaqtut ihuakhariagani ikayuqturiaganilu taqyumik ilituqhainiqmik tuukhiutinik tuuqmianit havakviuyunit nunaqyuaqaqtunilu.

Full report download

cover page

Polar Knowledge Canada

For media inquiries, contact:
communications@polar-polaire.gc.ca

Page details

Date modified: