La Loi sur les langues autochtones en Innu-Aimun

La traduction en Innu-Aimun de la Loi sur les langues autochtones disponible sur cette page est fournie à titre informatif seulement et ne constitue pas une version officielle de la Loi. Les versions officielles et juridiquement contraignantes sont en français et en anglais et peuvent contenir des modifications qui ne sont pas reflétées dans cette traduction.

Sur cette page

• Ka ishi-uauitakan
• E ishi uitakanit
• E issishuemikuat
• Tshekuan e uauitakan
• Innu-aimun tipenitamun
• Tshishe-utshimau e ishi pitshitinik
• Utaua-tshishe-utshimauatshuap
• Mashinaikanitshuap ka ut tshitapatakaniti innu-aimuna
• Takuaitsheun
• Tapan takut tshi tshitapatakan
• Tshishe-utshimat e tshitapatakan
• Tshe ishpish pitepan ne takuaitsheun

Ka ishi-uauitakan :

Ne innu-nishtuapatamun kie innu-aimun tipenitamun e ishi nishtuapatanit tshetshi minu-uitsheutunanut ashit innuat kie a état ute Canada, kie peikuen tshe atat kie ka ishi uitakan nete mashinaikan net tapueun kie minuitsheutun mamuitun;

Kie ne utauau-tshitshe-utshimau e tshi utinak aimunnu nenu tshishe-utshimauat-mamuitun tshetshi nashamuat umashinaikannu e tatuninit inu-amunna utipenitamunuau;

Kie ne tshishe-utshimauat-mamuitun e tshi utamaiak nana 2019 pupunnu e nishtuapatakanit « innu-aimunna upupunimuau ute assit», nenu tshetshi tshissenitakanit e unitinikau innu-aimun kie takut uemuet tshetshi akua tutanikau, tshetshi ushimituanikau, kie tshetshi nishtuapatanikau;

Kie ne utauau-tshishe-utshimau nishtuapatamᵘ tshetshi aimitunut kie e atanit innua takut tshetshi nishtuapamakanit kie tshetshi uinuau tshitapamitshishit takuninit utipenitamunau, kie tshetshi atanit u tshishe-utshimamau;

Kie, shashish aianishkat nuash ume anutshish, Innuat, Essimeuat kie Mashinuat ateuat kie apuat ute assia nete e takut Canada, apitshiteuat kie ekuet nete ut pikasssutau kie mamuitut kie tatipan ishiniuat, kunenitamaut utaimunuau, utinniunuaut, utaimiunaut, utakuaimatsheunuau kie ait e ishi-inniutau;

Kie ne innu-aimunna ekuan ne ushkat iminanut ute assia kie mishkutshipanu neme ishpish nikanipan inniun;

Kie ne innu-aimunna ekuet nete ut tapishinit innuat kie mishta-apitinuman nete ka nitshishkuanit ushkat kauapishit kie kakusseshit kie anitshenat tshi aimituapan;

Kie anitshenat innuat mishanipan utapunuau ka nitautshitakanit Canada kie ne innu-aimunna iat nete pushipinitanut mitshetuit e ishi-aiminanut kie e uenutshishiumikuat e ishi kunenitashit ne Canada;

Kie, ne e tipatshitakan, ne takuaitsheun kie ne tshishe-utshimau ka ishi tshitapamat innua- miam ne ka ui mishkutunanit, kaiatinanit kie mininanit innu-auassit kie ne peikuan ka itishuanit nete innu-auassit katshishkutamuanit- pikunukuipan nenu innua kienena anutshish ka uitanutshen pushipinu nete uet tshi unitii innu-aimunna;

Ne innu-aimunna, nenu tshe ishpish inniuimikuat, kassinu tatipan ishi tipapaikanu nenu ishpish aiminanut, apitshitanikau kie uemuat tshipa uauitshinaut innuat nenu e ushkuishtakau tshetshi ua utinikau kau tshetshi innu-aimitau kie uinuau ua tshitapatakau kau tshetshi inniuimikutauau innu-aimunna kie tshetshi shukashinakutanikau;

Ne innu-aimunna ekuet nete uet tshi nishtuapamitshishut innuat, kie e kassinu nete e ishi inniutau uet tapishinit, kie tshikauinu assi, nete utapuetatshishunuau, e ishi uapatakau kie nenu ua tipentimitshishutau;

Kie ne e ushkuishtakanit tshetshi akua tutanikau innu-aimunna apu ne muk tshiam tshikut uenutshishiuimukutan nishtuapatimun kie tshika tshi aukua tutakanu tshetshi eka unitit innu-aimunna kie ne mitshetui e ishi- innu-aiminanut kie nete minashkuau-aimunna kie nete tapuetatshishuna;

Kie anitshenat ka tshissishtekau nenu tanite nete ua tatau ute Canada ishinakunnu utatusseunau tshetshi uapatiniuetau e inniuimikunin innu-aimunna kie mitshetui e ishi-innu-aiminanut kie tshika ui shutshiteieshkuanut innuat nenu ua utinitau kie aimitau kau utaimunuau kie ua inniuimikutatau, kie nte tshishe utshimau tshetshi uauitshiushit nenu innu ua tutiminit;

Kie ne tshishe-utshimau e tshi pitshitinik shunianu kie minu-pitshitinik, peikuit kie minekash tshetshi tutakaninit nenu atusseunnu, ua inniu-imikutanit, tshetshi shaputu inniu-imikunit kie ua shukashinakutatau innu-aimuna;

Kie anitshenat innuat uinuau tshissenitakau tan tshe ishi tshitapatakau, ishi ushimituautau, ishi- inniumikutatau, tshe ishi shukanitautau kie tshetshi eka nipumikanit utatumunuau;

Kie anitshenat ka tipatshimu-mashinaitshetau, kaimu-mishtikuat ka atusset tshetshi shaputue atusseshtakau-kie nete katshishkutamatunanut innit- e apitinit nete ka ata kie ka atusseutaunkie tshika ui innu-aimut;

Kie tshetshi ishi nishtuapatakan ne innu-aimun tatipan e ishi iminanut kie kassinu tatipan i ietuanut, e ishi iniunanut kie innuat kie apitit tshetshi kasssinu atusseshtanikau kie ne mitshetuit e ietaunaut e ishi-inniunanut kie ne tipatshimunana tshetshi uauitanikau;

Kie takut tshetshi nishtuapatan nenu tshishe-innuat e ishinakushit kie tshekuanu ua apishtatau, kie ussinitshishut, ishkuessat, auassat, ishkueuat kie mak kie napeuat, kie anitshenat ka massitau innuat ka ishi-katshitaukutau, kie tan ua ishi-inniutau, utapeuaut kie uitshishkueua ka uitamushit,

Ne tshishe-utshimashkueu, umashinaikan kie e tapuetatshishut nete tshishe-utshimat tan ua ishinakuat katshipaikanisht ute Canada, itashtau:

E ishi uitakanit

Note marginale : E ishi uitakanit

1 Takuaimatsheun innu-aimuna

E issishuemikuat

Note marginale : E issishuemikuet

2 Eukuen ume takuaitsheun e minuat.

mamuitun innuat ka takuaitshet,

takuaikanna, tshishe-utshimau kie mak kie kutak mashinaitsheutshuap ne e tshi mishkutunak e itashteninit, mamuitunna kie mak innuat ka kunenutakau tipenitamunna kie ka ishi-nishtuapamanit miam ne 35 ka pimapekashtet nete tshishe-utshimashkuessiu-mashinaikan 1982.

Ne Utaua-tshishe-utshimau

pitu-tshishe-utshimat neme peikᵘ kie mak kutat e pimapekashtet a) nuash nete b) mak ne d) ume ka issishuemikuat, ne ka itashtet 2 nete Tshitashuna kie shuniau mashinaikanna , kie mak tshishe-utshimau ka tshitapatak ne 83(1) takuaitsheun

Pitu-tshishe-utshimau

ka kunenitak e ishi-inniunanunit

Tshishe-utshimau

ka shuapatamᵘ miam ne e itashtet 2 ka pimapekashtet Tshitashuna kie shuniau mashinaikanna

Innu-mashinaitsheutshuap

Mashinaitsheutshuap kie mak takuaikan ka tshishpeuatat innu kie ka mashinatauanitnit anite e état, mauat uin mishkuet ne 45 ka pimapekeshtet, ne tshetshue neshtuapatak innu-aimun.

Innuat

issishuemikuet innuat ute Canada, ne e ishi mashinatet 35(2) e pimapekashtet nete Tshishe-Utshimashkuessiu-mashinaikan 1982.

Missing

Def

Missing

Def

Note marginale : Innu-tipenitamun

3 Ume mashinatet mashinaikan iat nishtuapatamᵘ ume takuaitsheun e nishtuapamat innu ne e ishi mashinatet nete Tshishe-Utshimashkuessiu-mashinaikan 1982, 35 e pimashpekashtet, kie apu katshitauet.

Note marginale : E nikanishtanikau nishtutatun

4 Ne ka nishtuapatanikau nishtutatun, ne iat ka natipishtatu nishtutatun nete assi, kie ne tipenitamun anu ne shutshishimikuen mak kat ne takuaitsheun tshe nishtuapatanikau.

Tshekuan e uauitakan

Note marginale : Tshekuan ne

5 Ume takuaitsheun issishuemikuen

• (a) Tshetshi shutshiteieshkanikau mak tshetshi nishtuapatanikau, iat anitshenat eka ka petakau tshetshi ishimianitau ashit utitshiuau;
• (b) Tshetshi shutshiteieshku innuat nenu ua utinikau nenu e ushkuishtakau tshetshi ua utinikau kau tshetshi innu-aimitau kie uinuau ua tshitapatakau kau tshetshi inniuimikutauau innu-aimunna kie tshetshi shukashinakutanikau:
  • (i) Tshetshi minu-tshitapatanikau innu-aimun tanite e tanut,
  • (ii) Tshetshi tutan atusseun kie tshetshi metueiaushinanut tshetshi nishtuapatana innu-aimun,
  • (iii) Tshetshi tutanikau mashinaikan- miam mate ka pitepinatanikau e kunanit tshishe-innuat e imiat innu mak nanitam ka innu-aimitau kie tshetshi mashinataikanikau nete ka tshishpikat mashinaikan, tshekuan ne e issishuemikuet mak tan e ishi mashinaitshanut-kie tshetshi atusseuatshanut katusseutshitapatakan tshetshi tshishkutamatshishutau auassat, tshetshi eka unitit aimun,
  • (iv) Tshetshi shutshiteieshkakan tshi tshishkutamatshisshunanut innu-aimun kie innu-aitun-miam mate nete tatipan e ietuet innuat kie mak tshetshi tshekess innu-aimiakan auen- tshetshis etatu mitshetat tshe innu-aimitau,
  • (v) Tshetshi shutshiteiashkanikau ne innu-mashinaitsheutshuap ka atusseshtakau innu-aimunu,
  • (vi) Tshetshi nanatuapatshanut kie minu tshitapatanakeu e uauitanit innu-aimunna;
• (c) Tshetshi tutakan kie natshishtakan atusseun e uauitakan innu-tipetnitamun nete innu-aimunna, miam ne e itashtet nishtutatun 8 mak 9ka pimapekashtet;
• (d) Tshetshi ashtanikau atusseun tshetshi nituapatakan shuniau e tshi pitshitinik shunianu kie minu-pitshitinik, peikuit kie minekash tshetshi tutakaninit nenu atusseunnu ua inniu-imikutanit, tshetshi shaputu inniu-imikunit kie ua shukashinakutatau innu-aimuna;
• (e) Tshetshi uitshi-atussemanitau tshishe-utshimauat, uepishtikuau-tshishe-utshimaumkie nete tshiuetin tshishe-utshimau kie anitshenat ka takuaitshet, innu-mashinaitsheutshuapa, kie nete innu e ishi tapishit, tshetshi tapishkatumikuet innu-tipenitamun kie nenu e ishi pukutatau kie anitshenat takueikanna, kie tshishe-utshimasset;
• (e.1) Tshetshi minanit anitshenat innu-tshishe-utshiamaut kie katakueitshet kie kutukua ka takuaitshet kie peikuen innu-mahsinaitsheutshuap tshetshi tshissenitakutan tanite ua ishi tshitutanut kie tan tshe ishi tutan atusseun;
• (f) Tshetshi pitshitinikan ka ishi nanituenitakan ne 13 mak 15 ka itashtet ne mashinaikan ne mamaitun ka uauitanikau innu-uassat ka kuenitanitau;
• (g) Tshetshi uauitshiushinanut ne ua tutak tshishe-utshimauat-mamuitun tshetshi nashamuat umashinaikannu e tatuninit inu-amunna utipenitamunuau.

Innu-aimun tipenitamun

Note marginale : Nishtiuapitimun

6 Ne tshishe-utshimaua nishtuapatamᵘ nenu 35 ka pimapekashtet nete Tshishe-Utshimashkuessiu-mashinaikan 1982 takut nete innu-aimun tipenitamun.

Tshishe-utshimau e ishi pitshitinik

Note marginale : E nitshishkuanit innuat: shuniat, minekash tshi takut shuniau kie tshetshi kuishkushtet

7 Nen pitu-tshishe-utshimass nitshishkueu mitshtuit innu-mashinaikanitshuapa kie innu-takuaikanna tshetshi tshissenitak tan tshe pitshitinik shunianu kie minu-pitshitinik, peikuit kie minekash tshetshi tutakaninit nenu atusseunnu kie uauitan ua inniu-imikutanit, tshetshi shaputu inniu-imikunit kie ua shukashinakutatau innu-aimuna.

Note marginale : Uitshi-atussemitun tshetshi shutshiteieshkakanikau innu-aimunna.

8 Ne pitu-tshishe-utshimau tshi – tutamᵘ nishtutatun tshetshi uauitshiushit miam nete mashinaikan, neme innu-aimun, neme tshe ishi tshishkutamatshanut, tan tshe ishi tshishkutamatshanut, kie nete miniuan kie nete e tshitapatakan e ishi takuaimatshanut nete kaueueshtan- ashit ne uapishtikueu-tshishe-utshimat kie nete tshiuetin-tshishe-utshiamt, nete innu-tshishe-utshimat kie nete ka takuaitshetau kie ne innu-mashinaikanitshuap tshetshi shutshiteishkakanit kie milu-shutshiteishkanit innu aimun ute Canadan, e minishkakuat nene innu-tipenitamun ka nishtuapatan kie kautamikan miam net ka iteshtet ke pimapekashtet 35 Utshimashkuessiu-mashinaikan 1982.

Note marginale : Nishtutatunna: tshekuan ka tutakan tshetshit utatailkan ne takuaitsheun

9 Pitu-tshishe utshimau kie ne ka mina shutshishiunnu tshetshi tutak nishtutatun ashit neni tshishe-utshimasse miam mate uapishtakuiau tshishe-utshimat kie mak tshiuetin tshishe-utshimat kie nete innu-tshisheu-utshimat Utshimashkuessiu-mashinaikan 1982 pimapekashtet 35 tshetshi takut nishtutatun ne ua utitinikan ume takuaitsheun tshetshi minupan kie anitshenat innuat kie takuaikan, tshishe-utshimassit miam mate uapishtikuau-tshishe-utshimat tshetshi minu-tshitapatakau kie nakutuenikau u innu-aimmuna nenu ui innu ua ishi-nakutuenitak kie ua ishi ushumituan utaimun miam ane ka pimapekashtet 24.

Note marginale : Kutuka nishtutatun

10 Ne ka pimapekashtet 8 mak 9 apu tshika tshi tshitimatshemikuet:

• (a) Ne peikᵘ, kie innu kie mashinaitsheutshuap tshetshi ui mishituepanitat innu-aimunnu ua inniu-imikutanit, tshetshi shaputu inniu-imikunit kie ua shukashinakutatau innu-aimuna kie anite assia shash ka takut nishtutatun;
• (b) Kie ne, ne innu-tshishe-utshimau, kie mak innu-takuaikanna nenu ashit utaua-tshishe-utshimaua kie nenu tshishe-utshimasse kie mak anite shash ka takut nishtutatunna ua inniu-imikutanit, tshetshi shaputu inniu-imikunit kie ua shukashinakutatau innu-aimuna.

Utaua-tshishe-utshimauatshuap

Note marginale : Kie tshetshi ishi uauitshaikan innu e innu-aiminanut

10.1 Kassinu mashinaitsheutshuap tshetshi kie mak ukupaniam tshetshi, ne e itashtet takuaitsheu, tshetshi minanit takuaitsheun nete e innu-aiminanut, ne mashinaitsheutshuap kie mak ukupaniem tapenitakue tshe ishi-innu-aimianit tshetshi innu-aimun tshisheshtuakan.

Note marginale : Nishtutatunna

• 10.2 (1) Tshetshi tutanu nishtutatunna miam ne 8 kie 9 e pimapekashtet tshetshi minanit ne innu-mashinaitsheutshuao kie mak ukupaniem tshetshi uauitshikan e innu-aiminanut.

• Note marginale : Ne nikan takuaitsheun e apitshitanikau

  (2) Ne kitashteuan nishtutatun eukuen ne ushkat e nikanishtanikau ne 45(1)a.2) ka pimapekashtet.

Note marginale : Kaiashuitamatshanut kie kananat

11 Kassinu tshishe-utshimau mashinaitsheutshuap tshetshi:

• (a) Ne mashinaikan tshetshi innu-itashtakan;
• (b) Tshetshi ashu-uitamatshanut tshetshi minu-nishtutakan e ietutnanut tshekuan.

Mashinaikanitshuap ka ut tshitapatakaniti innu-aimuna

E natishtan

Note marginale : E ishui uitshiuet mashinaitsheutshuap

• 12 (1) Teu nete kupaniesh ka tshisseshtak innu-aimunna (kie ne « mashinaitsheutshuap »), tshetshi ata nete kupaniesh ka tshisseshtak innu-aimunnu kie (kie ne « katakuaitshet »)peikuan nisht ka takuaitshetau.

• Note marginale : E ishinakuat

  (2) Ne mashinaitsheutshuap nimienu tshishe-utshimau e minikuet tshe Tshitashuna kie shuniau mashinaikanna pitu-tshishe-utshimau, ukuapniem, ukatikaitshetshim, ukatusseshim apu tatau nete tshitashuma.

Note marginale : E ishi-uinakan

13 Ne kanatshishtanikau ne tshishe-utshimau katshi nitshishkuat innu, umenu, nete neni tshishe-utshimasse miam mate uapishtakuiau tshishe-utshimat kie mak tshiuetin tshishe-utshimat kie nete innu-tshisheu-utshimat, nete takuaikan shit nenu tshishe-utshimau ukupaniema tshetshi patetat tatupupuna tshetshi état, kie eka tshi mishkutshishta.

Note marginale : Manuituniss ke kukutshimanit

13.1 Ne tshishe-utshimaua tshetshi natshi pishtueu nenu ka aiatiniminit nenu ka natipushtuanit.

Note marginale : Ushkat ka takuaitshet

14 Ne kupaniesh ka nanitutessanitak ekuen ne ushkat a nanataupaman Ui nenu aiatinamᵘ kassinu nete ute tapishishinit.

Note marginale : Ka mishkutipishtatshet

15 Ishinakuat tshi eka tat ne kupaniesh ka utinan tshetshi aiatinak, pitik, kie maka kie nueshit, tshika ateu nenu auen tshe mishkutupishtuat kie tshish-utshimaua nenu tshika uineu, kie apu anu 90 tatutshishikua tshikut minakan tshetshi petik kie eshk eka tshitutshet tshika ui nitshishkuanu, nenu tshishe-utshimau, kie neneu innu-tshishe-utshimaua kie anitshenat ka innu-takauaitsheshit.

Note marginale : Katakueitshet utishinikashun

• 16 (1) E tshi natshishtuakan nenu pitu-tshishe-utshimaua, neme, katshi nitshishkuat innu, umenu, nete neni tshishe-utshimasse miam mate uapishtakuiau tshishe-utshimat kie mak tshiuetin tshishe-utshimat kie nete innu-tshisheu-utshimat, nete takuaikan shit nenu tshishe-utshimau ukupaniema nisht katauaitshet utinanut.

• Note marginale : E ishi minushkakut Innuat, Essimeuat kie mashinut

  (2) Eshk eka natshishtat tshekuanu tshishe-utshimau, pitu-tshishe-utshimau ui tshisssenitamᵘ tshetshi uitinakan nete auen tshe minu-atusseshtuat innu.

Note marginale : Kau e mishinatautshishunanut mashinaikan

17 Utatusseunua innu-aimunnu kupaniesh kie ka takuaitshet.

Note marginale : Eshinakuninit utatusseunau

18 Ne kupanieshit kie ka atusseshtakau innu-aimunnu, ka takuiaitshet utinanut.

Note marginale : E ishi kaniunanut

• 19 (1) Ne kupanieshit kie ka atusseshtakau innu-aimunnu, ka takuiaitshet utinanut tshetshi atussetau tshishikuanut.

• Note marginale : E pikushinimatshanut

  (2) Ne kupaniesh tshishikashinanunu e aiatinitshishit kie e mitishut kie nemenu taka e itutet tshishikashunanunu. Katakuaitshet tshishikashinanunu tshetshi nete e nipat takut tshetshi tshitutet.

Note marginale : Katusseshit

20 Ne mashinaitsheutshuap tshetshi tshishsikue kupaniesha tshetshi utineu kupaniesha tshetshi minu-uitamaut tan miam e ishinakuninit utatusseun ne kupaniesh ka aiatinak kaniunu.

Note marginale : Eka takut tshi utinik atusseunu

21 Ne kupanieshi ka aiatinak innu-aimunnu, katakuaitshet kei katusseshit apu tshi utinitau atusseunu eka tapishkatumikuninit, kie tshetshi anite natshi-atussetau nete tshipa ishi minuatimuat.

Note marginale : Tetapuakan

22 Nete takun ne uepishtakuiat nete tshipa atusseu mima ne ka ishi uitakan Uepishtakuieu-mashinaikan kie mak nete ait uiesh, ute Canada, ne tshishe-utshimau ka uitak.

E ishi minitshishit kie e ishi matinuanut atusseun

Note marginale : E minitshishut atusseun

• 23 (1) Ne mashinaitsheutshuap tshekuanu takut tshi kashtik:

  • (a) Tshetshi mishituepanitat innu-aimunnu;
  • (b) tshipa uauitshinaut innuat nenu e ushkuishtakau tshetshi ua utinikau kau tshetshi innu-aimitau kie uinuau ua tshitapatakau kau tshetshi inniuimikutauau innu-aimunna kie tshetshi shukashinakutanikau;
  • (c) tshetshi uetet e ueutinikan eka minupan kie tshetshi minu-tshitapatakan e mamishitsheminanut ne e itashtet nete mashinaikan;
  • (d) tshetshi mishituepanitakan kie uauitakanikau takuniaku innu-aimunna neme e uauitakan:
    • (i) Mitshetui e ietuanut e iminanut kie e uenutishimukuet,
    • (ii) Kie e tapishkamukunikau ne innu-aimunna kie eka e tapanikau kie nete utinniunuaut kie ut,
    • (iii) Kie innu-aimun tipenitamun,
    • (iv) Kie e tapitit ne tipenitamun innuat kuenenitakau kie tshetshi tshissenitakutan,
    • (v) Kie e ishi katshitauet ne kauapishit ka takushin kie ne tshishe-utshimau u ueuetshishuatsheun pepeshek e tutukanikau innu-aimunna kie utipenitamunua,
    • (vi) Kie tatuk tshetshi atusseshtakan minu-uitsheutun kie takut tshetshi pushipanitau;
  • (e) tshipa uauitshinaut innuat nenu e ushkuishtakau tshetshi ua utinikau kau tshetshi innu-aimitau kie uinuau ua tshitapatakau kau tshetshi inniuimikutauau innu-aimunna kie tshetshi shukashinakutanikau ne ua mishituempanitan innu-aimun nete katusseutshitapatakan ua atusseuatshanut neme e tshishkutamatshishunanut.

• Note marginale : E nitshishkuanit kie ishi atussanut

  (2) Nenu e ishinakuninit utatusseun, e mashinaitsheutshuap, takuninit, anitshenat innu atusseshtuatau, nete innit, nete uepishtikuiau assit kie ak nete innu assit a tapishinitau, ne ua inniuimikutanikau innu-aimunna kie nete e ishi tapishinit.

Note marginale : Kananatuapatshanut kie tshishkutamatshishun

• 24 (1) Ne mashinaitsheutshuap tshetshi tutamᵘ kie mak atussemun tshetshi nanatuapatshanut, e ishi nanituetakan:

  • (a) E ishi uauitshiushunanut shuniat innu-aimunna;
  • (b) Innu-aimunna ute Canada, tshetshi minu-nanitussenitakanikau kie mak tshetshi tutakan atusseun tshetshi kau innu aiminanut kie tshetshi minu-kunenitakanikau.

• Note marginale : E nanatussenitakanikau anite innu-assit

  (2) Ka nanatuapatshanut kie mak ka nanatussenitakanikau ne (1)b) ka pimapekashtet anite innu assit ka itutanut, kie nutim nete innu-assi tapuetamupan tshetshi kukuetshimitshishunanut.

• Note marginale : Tshetshi nanatuapatshanut kie mak ka

  (3) Ne mashinaitsheutshuap aneu innu, tshishe-utshimaua, katakueitshenit kie innu-mashinaitsheutshuapa nenu ka ishi mishkak neme nana nanatuapatshanut Nemenu e tshi uapataniuet, tshetshi uapataniueu nenu mashinaikan ka apitshitanit neme ka nanatuapatshanut kie mak ka nanatussenitakanikau.

• Note marginale : Apu tshishikashunanut

  (4) Kie, ne mashinaitsheutshuap tapuetatshishu kie tapuetan tshetshi kau tutakaninit kie mak tshi apitshitanit, eka nashatshetau, ka nanatuapatshanut kie mak ka nanatussenitakanikau tshetshi, ua inniu-imikutanit, tshetshi shaputu inniu-imikunit kie ua shukashinakutatau innu-aimuna. Nemenu e tshi uapataniuet, tshika ui pitshitinam tapuetamunu tshetshi apitshitaninit kie atusseuatshanunit nenu, ka nanatuapatshanut kie mak ka nanatussenitakanikau.

Note marginale : E ishi uauitshiuet mashinaitsheutshuap

25 Kie ne mashinaitsheutshuap, e nanitutakanikau aneu innu, tshishe-utshimaua, katakueitshenit kie innu-mashinaitsheutshuapa kie mak kie innu-takuaikanna, tshetshi shutshiteieshkuanit neneu ua inniu-imikutanit, tshetshi shaputu inniu-imikunit kie ua shukashinakutatau innu-aimuna, nenu e ishi katshitaukutau:

• (a) Mashinaikanan e tutakanikau- miam mate ka pitepinatanikau e kunanit tshishe-innuat e imiat innu mak nanitam ka innu-aimitau kie tshetshi mashinataikanikau nete ka tshishpikat mashinaikan;
• (b) Kie mashinaitsheutshuap tshetshi nashakau nenu ka ashuitamatshenit kie ka nanatimatshenit;
• (c) ka nanatuapatshanut kie mak ka nanatussenitakanikau ne innu-aimun mak kie innu-aimnanut;
• (d) Tshetshi ieshkushtakan tan tshe ishi atussanut nene ua inniu-imikutanit, tshetshi shaputu inniu-imikunit kie ua shukashinakutatau innu-aimuna;
• (e) Nenu tshishe-utshimauat e tutakau atusseunnu nete utauat kie uepishtikuiat kie nete tshiuetin tshetshi neme tshishkutamatshanut kie uapitiniuanut innu-aitun miam anitshenat innuat e ishi minishkakut.

Note marginale : Uauitshiaushiunna: ua minupanitakan nete eka nishtutatunanut

26 Kie na mashinaitsheutshuap, e kukutshimanit innuat kie mak innu-tshishe-utshimau kie mak kie innu-takuaikan, kie mak innu-mashinaitsheutshuap kie mak nete utau-tshishe-utshimat, tshi uauitshianu nenu innu e ishi minushkakut-miam nete ua minupanitakan- tshetshi minupanitan:

• (a) Ne tshe tutak nutam tshika ui tapuetatshishut kie ne utaua-tshishe-utshimau tshitapatam nenu innu-aimunna;
• (b) E ishi uauitshiushunanut shuniat innu-aimunna;
• (c) Tshetshi tutak nenu utaua-tshishe-utshimau ume takuaitsheun;
• (d) Tshetshi tutanikau takuaitsheun kie atusseun ne utaua-tshishe-utshimau ka ishi natshishtat.

Note marginale : E tshitapatanikau mamishitshemunna

• 27 (1) Ne kupaniesh tshetshi minu-tshitapatamᵘ mashinaikan ka mamishitsheminanut nete innu-tshishe-utshiamaut kie katakueitshet kie kutukua ka takuaitshet kie peikuen innu-mashinaitsheutshuap ne ka pimapekashtet 26a) nuash d).

• Note marginale : Mashinaikan ka ishi pishkapatan

  (2) Katshi neme minu-tshitapatakan mamishitshemun, ne utaua-kupaniesh tutamᵘ mashinaikanu kie mahsinataimᵘ nenu e ishi-natshishtat.

Note marginale : Nete nuash e tshi itutemikuet

28 Ne mashinaitsheutshua tshi tutam atusseunnu kie kunenitam shutshishiunnu, kie tshi:

• (a) Mashikanishtau nishtutatuna;
• (b) Tshi utinim kie tshi kunenitamᵘ mitshinish kie tshi iuiashu nenu mitshinish;
• (c) Ka ueueshtakan.

Note marginale : Auentishenat

29 Ne kupaniesh tshi pitshitinim shutshishiunnu, kie uin e ishi minishkakut, nenu uin miam umenu takuaitsheun miam katakuaitshet.

Note marginale : Tanite nuash e tshi itutanut

30 Ne pitu-tshishe-utshimau, ukuapniem, ukatikaitshetshim, ukatusseshim tshi utamaim kie mashinatautshishu miam neme mitshinish e uauitanikau-e tutan kie mak eka tutan- tutam utatusseun kie mini-tutam, miam, neme e pitshitinikanikaut mitshinish.

E ishi takuaimatshanut shuniat

Note marginale : Atusseun

31 Utatusseun tshitshipinu neme ushkat e tshishtuan 1shiship-pishimᵘ eku tshishtapinit 31 uinashku-pishimᵘ.

Note marginale : E itapishtakan shuniau

32 Ne tshishe-utshimau ukupaniem nete shunianu ka tshitapatak, ne mashinaitsheutshup tshetshi utinau kutuka kupaniesh, tshetshi tutaminit utatusseun tshetshi tshitapataminit shunianu.

Note marginale : Tshe ishi atussanut kie tshe ishi metshitinikan

• 33 (1) Ne mashinaitsheutshuap, nenu papeikᵘ mashinaikan, tutam tshitashun-mashinaikanu tshetshi mian utaua-tshishe-utshimau.

• Note marginale : E ishpishimikuet atusseun

  (2) Ne mashinaikan kassinu e ishi katshitshaimikuet:

  • (a) Mashinaitsheutshuap utatusseun;
  • (b) Nenu ua ishi utataik ne mashinaitsheutshuap, kie tshekuanu ua nikanishtat;
  • (c) E ishi uapatakan mashinaikan.

• Note marginale : E ishi takut tshitashuna

  (3) Ne tshitashun, ne peikᵘ, atusseun, nanikan e uapatakan tshe ishi messinikan.

• Note marginale : Ne tshitashuna ne atusseun ua tutakan

  (4) Ne mashinaitsheutshuap tutam atusseunu kie ishi unipanitau tshitashuna ne e ishi nanituenitakan.

Note marginale : Atshutashunna-mashinaikan

• 34 (1) Ne mashinaitsheutshuap naku tshe ishi unipanitanit tshitashuna kie tan e ishi messinikan kie tan tshe ietapishtakan ne shuniau.

• Note marginale : E ishi nanituenitakan

  (2) Ume e ishi mashinatet, nakutuenitak, ishpishit tan:

  • (a) Nenu e ishi kunenitashit kie ushuniam;
  • (b) Neneu atusseun tshethi nashak takuaitsheun;
  • (c) Ne shuniau kie e ishi nakutueinitakan, kie kupaniesh kie e ishi kunenitashinanut tshetshi ketshitau minashtakan;
  • (d) Tshetshi ketshitau atussanut.

• Note marginale : Pite tshetshi tshitapatanikau

  (3) Tshetshi minu nanitussenitanikau e minu tshitapatakan e ishinakut atusseun nete (1) mak (2) e pimapekashtet e apitshitakan, ne mashinaitsheutshuap tshitapatam.

• Note marginale : E ishinakut tshitashuna

  (4) Ne mashinaitsheutshuap tshitapatam eshikamᵘ pupuna miam ne ka tshitashit e ishinakunit utakuaitsheunuau.

• Note marginale : E ishi kunenitashunanut

  (5) Ne tshitashun tshika ui tshikanakutanun.

Note marginale : Atshutashunna peikuau peikupupunna

• 35 (1) Kie ne mashinaitsheutshuap nanituemitam tshetshi minu-tshitapatakanit mashinaikan kie tshitashuna ne takut tshi ishi tshitapatanikau miam ne (3) e pimapekashtet.

• Note marginale : E ishi takut

  (2) Ne mashinaikan ishi takun:

  • (a) Miam pikass e itashtekau, miam ne ka nakutenitshesht:
    • (i) Ne tshitashun ishi uapatiniuanun kie ishi unipanitanun miam anitshenat ka tshitashit e ishinakutatau, miam aiushi-pupunna,
    • (ii) Miam ne ashiu pupunna ka ishinakut tshitashunna itashteu, miam ishinakuniaku tshetshi eka mishta ait itashtekau,
    • (iii) Kie ne mashinaitsheutshuap ka itutanikau nete ka nakuteunitakau tshetshi minu-tshitapatak miam ne mashinaitsheutshuap kie ne takuaiatsheun e ishi nanituenitanikau;
  • (b) Ne kukutshitshemun ekuta e ishi pushipitanikau nete ka nakutuenitshanut neme tutanikau mashinaikanna miam ne takut tshi itashtet.

• Note marginale : Tshitashun

  (3) Ne tshishe-utshimau tshi nanituenitam tshetshi nenu e ishi minanit tshetshi ashtakan nete mashinaikan peikupupunna ka tutanikau2)a) tshetshi tshitapatanikau.

• Note marginale : Tshishe-utshimau e ishi pitshititinik

  (4) Neme katshi 90 tatutshishikua neme katshi tutakan, mashinaikan, na mashikanitshuapt mineu tshishe-utshimau tshitashun mashinaikan.

Note marginale : E ishi tshitapatakan mamishitshemun

• 36 (1) Ne ka ishi nanitunitak tshishe-utshimau, ne mashinaitsheutshuap nanituenitam tshetshi minu-tshitapatakanit tan ka ishi messinikan shunianu 34 ka pimapekashtet, tan ishi tutakan kie tshetshi nashakan mashinaikan.

• Note marginale : Ka nanitussenitak

  (2) Ne tshishe-utshimau ukupaniem tshitashinu Muk, ne tshishe-utshimau, itenitak takun tshi minu-tshitapatanikau nenu tshishe-utshimau ukatshitashim, iat ukatisseshim, tshetshi kukutshimat kutuka katshitashinit.

• Note marginale : Tshe ishi tutan atusseun

  (3) Eshk eka tutanikau atusseunna, ne ka nanatussenitak kassinu ishi tshitapatam tan tshe ishi atshitashit kie tan tshe ishi uapatiniuet tshitashuna, miam nenu tan tshe ishi atusseuatshet.

• Note marginale : Tshe itapashtanikau

  (4) Ne ka nanatussenitak, e itenitamukue apitin, uin ashtau tshitashun-mashinaikan nete e ishi messinikan miam ne ka pimapekashtet 34(3).

Note marginale : Mashinaikan e ishi tshiuenak ne ka nakutuenitak

• 37 (1) Ne ka nanatussenitak tshitashunna mineu ki na tshishtueu nenu tshishe-utshimau mashinaikanu ekue uitamuat e ishi uapatak.

• Note marginale : E ishi takut

  (2) Ne mashinaikan ishi takun:

  • (a) Kie ne utamatshemikuan, ka nanatussenitak 34(2), nenu takut tshetshi ishi shakassanitat, miam e minishtekau tshitashuna;
  • (b) Mashinaitsheu ne kananitussenitak.

• Note marginale : E uapatiniuanut ne mashinaikan

  (3) Neme tshiet katshi tutakan, ne tshishe-utshimau ukupaniem, ne mashinaitsheutshuap nukutau katusseutshitapatakan.

Note marginale : E ishi nitshishkatunanut ashit ka nakutuenitak atshitashunna

38 Ne kanakutuapatak tshitashunq kie ka nanatussenitak tshi uapataniueuat tshitashun nete Canada.

Note marginale : Tipenitamun tshetshi uitamakuiek

• 39 (1) Tshishe-utshimau ukupaniem, ka takuaitshet kie nenu utat ka état katusseshit tshika ui, ne shunianu ka nakuteunika tshishe-utshimat, pitshitimim aimunu kie tshitashun miam kuish e itashteninit kie tsheshi uapatanit tshitashunna, mashinaikan, ka ishi messinikan, kie nenu uinuau ka tshitapatakau.

• Note marginale : Tshetshi nenu uinuau tshitapatakau

  (2) Tshishe-utshimau ukupaniem, ka takuaitshet kie nenu utat ka état katusseshit tshika ui, ne shunianu ka nakuteunika tshishe-utshimat eka nanituenitamukuen tshetshi minu-tshitapatanikau tshika ui pitshitinimuat mashinaikan.

Note marginale : E ishi kununitamatshishunanut

40 Ne 34 mak 39 ka pimakashtet apu takut tshetshi pitshitinak utamun tanite uaishinakutan ne atusseun mak tan tshe ishi utshitshipaninit.

Note marginale : Eka tshekuan e tshi tutakan

41 Ne tshishe-utshimau ukupanien kie ne ka nakutaupatak tshitashun tshi utamuat kie mashinaitsheuat ume nu e ishi katshitauet takuaitsheun.

Note marginale : Aimuen: Kapiti e ishi mishkutunikan

42 Tshishe-utshimau ukupaniem, ka takuaitshet kie nenu utat ka état katusseshit tshika ui, ne shunianu ka nakuteunika tshishe-utshimat eka nanituenitamukuen tshetshi minu-tshitapatanikau tshika ui pitshitinimuat mashinaikan.

Mashinaikan peikuau peikupupuna ka unipanitakan

Note marginale : E ishi takut nete mashinaikan

• 43 (1) Neme katshi neu-pishimua katshi tutakan atusseun, ne mashinaitsheutshuap mineut tshishe-utshimau mashinaikannu:

  • (a) E ishi-aiminanut kie tshi innu-immikuat innu-aimunna ute Canada;
  • (b) tatipan i ietuanut, e ishi iniunanut kie innuat kie apitit tshetshi kasssinu atusseshtanikau kie ne mitshetuit e ietaunaut – ka tutakan atusseun- ishi ushimituautau, ishi- inniumikutatau, tshe ishi shukanitautau kie tshetshi eka nipumikanit utatumunuau;
  • (c) Tshetshi minu-pitshitinak tshishe-utshimau shunianu ne innua-aimun a atusseshtakan;
  • (d) Tshetshi tutakan ume atusseun.

• Note marginale : Ne mashinaitsheutshuap utatussuenna

  (2) Kie ne mashinaikan tshika ui tshikanakutanu neme tshetshi ishpish tutanikau atusseun:

  • (a) ka nanatuapatshanut kie mak ka nanatussenitakanikau 24(1);
  • (a.1) utshitashunim mashinaitsheutshuap;
  • (b) Peikuau peikupupunna umashinaikan;
  • (c) Umashinaikan tshima nikanipin mak tanite e itutemikuat neme ua utataikan atusseun;
  • (d) Kutuka takuaitshuen.

Note marginale : Tshishe-utshimat e natshishtakan mashinaikan

• 44 (1) Ne tshishe-utshimau pitshitinim nenu mashinaikannu nete tshishe-utshimat nete kutunnu-ashu-patetat tatutshishikua katshi unipanitan mashinaikan.

• Note marginale : Kau e tshiuetishimuan mamuituniss

  (2) Ne mashinaikan ishinakuen, katshi pitshitinikan, kau tshiuetishikanu, nete tshishe-utshimat, ka tshi minu-tshitapatakan.

Takuaitsheun

Note marginale : Tshishe-utshimau utakuaitsheun

• 45 (1) Nikan pitu-tshishe-utshimau, katshi nitshishkuat innu, umenu, nete neni tshishe-utshimasse miam mate uapishtakuiau tshishe-utshimat kie mak tshiuetin tshishe-utshimat kie nete innu-tshisheu-utshimat, nete takuaikan shit nenu tshishe-utshimau ukupaniema nisht katauaitshet utinanut:

  • (a) a) neme ka mamishetshiminanut, 27 kapimapekashtet, takuaikanit:
    • (i) Ka natshishtan mashinaikan, miam neme,
    • (ii) Ka nanatussenitakan,
    • (iii) Ne ka nanatussenitakan, kei ne tshe natshishtanikau tshipa tshi takun nene, neme tshishikᵘ takut tshi tutakan kie takut tshi tshishtakan kie nenu ka katshitaukutau;
  • (a.1) Nenu e ishi katshitaitshemikuan ume takuaitsheun kie ka nitshishkatunanut 8 mak 9;
  • (a.2) Neme 10.1 ka natshishtakan:
    • (i) Tshetshi minu-uitamatshemikuet ne ka ishi uauitshiuet kassinu anitshenat tshishe-utshimau-mashinaikanitshuapa tshe uauitshinit nete innu-aimunna,
    • (ii) Tshetshi minu-uitakan « tshetshi minanit ua apitshitatau »,
    • (iii) Tshetshi minu uitakan « e ishi pukutat » et « e nanituenitakan » kie tshetshi minu-uitakan tan ka ishpan kie tanite nete tshishe-utshimautshuapit mashinaikanitshuapit kie mak ukupaniem e tshi pitshitinak uauitshiaushinu e innu-aiminanut kie tshi minu uauitshinikue;
  • (b) Tshetshi minu-uitakanit ne 43(2)d), ne kutuka takut tshi tshissenitakan;
  • (c) Neme tshe ishi pimutanut kie tshe natshishtakan.

• Note marginale : Ne takut tshi tshitapatakan

  (2) Neme takuaitsheun (1)a.2) issishuemikuen e takut takauitsheun kie ne kassinu tshekuan e tshitapatakan:

  • (a) Ne innu-aimun;
  • (b) E ishi itapashtakan kie e inniuimikuat;
  • (c) E ishi nakut kie e itapashtat anitshenat innuat kie anitshenat ka innu-aimitau;
  • (d) Anite e apitau kie e apitit;
  • (e) Utaua-tshishe-utshimautshuap-kie mak nenu ka minanit- kie auen nenu e tshi pitshitinakᵘ.

Note marginale : Uitshi-atussemitun

45.1 Ne tshishe-utshimau nakutuenimeu nenu innu-tshishe-utshimau, innu-katakuaitshenit kie nenu innu-mashinaitsheutshuap tshetshi uemuet uitshi-atussemanit innuat kie tshetshi nashakan miam ne 45 itashtet.

Note marginale : Takuaitsheun: nitshishkatun kie e ishi atussanut nete mashinaitsheutshuap

46 Ne mashinaitsheutshuap tshetshi tutam utakuaitsheun:

• (a) Nemen e utshimau-aimitau, tshima shakassinakuen nemenu e utshimau aimitau kie e utinikan aimun;
• (b) Tan tshe ishi atussanut.

Note marginale : Takuaitsheun: eka menipitunanut kie mamishitshemun

47 Nemenu e ishi pukutatau miam ne 45a) e pimapekashtet ne mashinaitshutshuap tshetshi tutam takuaitsheun-tshe ishi pimutanut-tshe ishi pimutaniaku tshetshi eka animunanut.

Note marginale : Takuaitsheun: eka takut tshi uauitakan

48 Ne mashinaitshuetshuap tshika ui akua tutamᵘ tshetshi eka mishituepanikau ne tshekuan eka ka takut tshi uitanikau.

Tapan takut tshi tshitapatakan

Note marginale : Nanipatetat-tatupupuna e tshitapatakan

• 49 (1) Neme patetat pipinna ishpish tshe pitepanikau neme kautamaikan, kie eshikamᵘ patetat pipunna, ne tshishe-utshimau nanituanitamᵘ tshetshi minu-tshitapatakanit tshetshi nashakanikau innu-aimunna-takuaitsheun, tshetshi nashanikau nishtutatun ne 9 ka pimapekashtet kie ne mashinaitsheutshuap e ishi pimutemikuat.

• Note marginale : Mashinaikan ka ishi pishkapatan

  (2) ka takuaitshet kie nenu utat ka tat katusseshit tshika tshi natshishtau utaimunna tan tshipa tshi ishi pimutanut:

  • (a) Ne takut tshetshi utataikan;
  • (b) Ne ka mishkutashtanikau miam ume innu-aimun-takuaitsheun, ne mashinaitshuetshuap ua utataik miam ne ka pimapekashtet 9.

• Note marginale : Ka nishtshishkatunanut

  (2.1) Eshk eka pitshitinikan mashinaikan. Ne ka nanatussenitak natipishtueu innu-tshishe-utshimau, innu-katakueitshenit kie innu-mashinaitsheutshuap nem tshe ishi unipan aimun kie tshe natishtuakan tshishe-utshimau.

• Note marginale : Tshishe-utshimat e natshishtakan mashinaikan

  (3) Ne tshishe-utshimau natshishtau peikᵘ mashinaikanu nete tshishe-utshima neme 15 tatutshishikua eshk neme katshi katshitinikan mashinaikan.

• Note marginale : Kau e tshiuetishimuan mamuituniss

  (4) Neme mashinaikan, kie e natshishtuanit tshishe-utshimauat, kie nete utaua-tshishe utshimat, tshetshi natshishtuakan.

Tshishe-utshimat e tshitapatakan

Note marginale : Nanishti-pupunna e tshitapatakan

49.1 Neme katshi nishtu-pupunemikuat neme katshi utamaikan neme mashinaikan kie katshi nanishtupupunemikuat, nete tshishe-utshimat tshe natshishtakan tshe tipapekitshanut.

Tshe ishpish pitepan ne takuaitsheun

Note marginale : E utamaikan

^{Note de bas de page *} 50 Ume takuaitsheun pitepanu neme tshishikᵘ ka utamaikanikau tshe uitanit.