Nunavut Inuit Havaktiuyut Qauyihaqni Unipkaaq: Aulapkaiyini Naittuq

Niqiliqivikmi 27, 2018

Kingulliqpaami nutaanguqtiqtauyuq Tattiaqnaqviani 18, 2018

Nunaqaqaqtut Ukiuqtaqtumilu Ilituqhaqnigagut Havakvik

Maniliugutit Maligait Tiliugut

Havaktut Inuujuhiqlu Pivalianigagut Kanatami

Titiqat Hunauyangit

Alternate formats

1.0 Unniqtutit

1.1 Uqauhiuyut

Nunavut Inuit Havaktiuyut Qauyihaqni unipkaaq pijutauyuq “naunaitumik ilituqhaqniganik havaktut Nunavumi Nunataaqviuyumi naunairiagani qahakniginik, ilauyumaniginiklu upalugaiqhimaniginiklu Inuit kavamani havaktukhat” atuqlugu Nakatani 23.3.1-mi Nunavumi Agiqatiriigunmi. Atuqaat Nakatani 23.3.2-mi pijutauyuq ilituqhaqniqmik ima “ilituqhariagani taja ayugijutait qanuraaluklu ilitariyauhimayunik ayuiqniginik ukua Inuit havaktut ikayuriaganilu ihuaqhariagani Inuit havaktukhanik upalugaiyautit hivuanilu havaliriaqtinagu ayuiqhajutikhanik.” Nakatani 23-mi takuupkaijutauyuq ahurutauyunik pijutinik amigaiqpaaliriagani Inuit ilaunigit kavamani amigainiginut nalaumaliriagani Inuit.

1.2 Qanuriniga

Una unipkaaq, ajikutaa 2014-mi Nunavumi Inuit Havaktut Ilituqhaqniganik, ihuaqhaqhimayuq pigahuni hunaunigini uqautauyut Nunavumi Agiqatiriigunmi – ilauyumaniq, qahakniginik, qanuraaluklu upalugaiqhimaniginik Nunavumi Inuit kavamani havaktukhat. Una unipkaaq ilaqaqtuqlu ilituqhaqniganik kavamani inikhat, ayuiqhayutikhat, Inuit uqauhiit, ilitquhiilu ihumagiyaunigini kavamani havakniqmik, Nunavumiutalu aturumayait nakuuniqhalu pigiarutit ihuaqhivaaliriagani Inuit amigainigit kavamani.

1.3 Ihuaqutit

Una unipkaa pihimayuq ilituqhautinit aalatqiinit naunaiyautini munarijutinilu naunaipkutinik ihuaqutinit. Ilagit atuqtauqatainaqtut ihuaqutini ilaqaqtuq ukuniga:

Nunavumik pijutiqaqluatut naunaipkutinik ihuaqutit

  • 2015-mi Inuit Ihumagiyainik Ilituqhaunmik Naunaiyaut
  • 2016-mi Nunavumi Kavamani Havaktunik Naunaiyaut
  • 2017-MI ihumagiyaqaqtut ikayuqtiriit kagiqhipkaiyulu uqaqatigiyauniginik

Ajikutait aalat naunaipkutiluanik ihuaqutit atuqtauyut

  • Nunaqaqaqtut Inuit Naunaiyaqniga
  • 2012-mi Havaaq Hilaqyuami Ilituqhanigagut Iniqnirit Ayuruirutainik
  • Naunaiyaqnigit Iniqnirit Ayugijutainik
  • Hilaqyuami munarilutinut naunaipkutit
  • Kititijutit 2016-mi

Nunavumikluaq naunaiyautinik ihuaqutit qaganuaq ihuaqhaqhimaliqtut Nunavumi Inuinaqnik havaqatiriiknigagulu ukua Kavamat Kanatami, Kavamat Nunavumi, Nunavut Tungavitkulu Timiuyuq.

Una unipkaaq ilagiyaa aalat makpiraat ihuaqhaqhimayainik Havaanik Inuujuhiqniklu Pivalianikut Kanatami, imaitumik Nunagiyauyut Qanuriniginik Ilauyulu Upipkaqniginut Unipkaaq.

1.4 Ilitariyaunigit

Nutaat naunaiyautit uqauhiuyulu uvani unipkaamik agiyumik ikayuutauyut ilauniginit Nunavut Tungavitkut, Kavamalu Nunavumi. Titiraqhimayut uumiga unipkaamik ilitaqhiyumayut upijutigiyainik ilauniginik, pivikhaqaqniganiklu akhuurutainiklu Nunavumiut atuqhimayut upitaami naunaiyautiqtikni apiqutauyunik ilauniginiklu ihumagiyaqatiaqtut ikayuqtiriit kagiqhipkaitiaqtulu uqaqvigiyavut.

Ilaalu, ilitariyumayavut ikayuutainik Pilimakhaivik, Naunaiyautiliqiyit Kanatami, Nunaqaqaqtunut Ikayuutinik Kanagami, Kuilu Nunaqaqaqtulu Havaqatiriikniginik Ukiuqtaqtumilu Havaanik pivalianiganik uumiga unipkaamik.

2.0 Nunavut inulramiknik, qilamik amigaiyatiqtuuqtunik inuqaqtuq Kanatami

Nunavut inulramiknik, qilamik amigaiyatiqtuuqtunik inuqaqtuq Kanatami

  • Atuqat 2016-mi Kititijutinut naunaipkutit, Inuit 85%-guyut amigainigini Nunavumi inugiaqnigini (30-tausit 135-guyut ukunanit 35-tausit 580-guyunit inukni).
Titigauyaq 1: Nunavut inugiaknit

Pitaqvia: Kititauni 2016

Titiqat unniqtutai tapkuat Titigauyaq 1: Nunavut inugiaknit
Inuit hunauyangi Inugiaknit Naamatikkutai Inugiaknit
Inuit 30,135 85%
Inuinaungittut 5,445 15%
Katitlugit 35,580 100%
  • Tapkuat Inuit inugiakni ukiukipyakniqhat – mikhani nappait Inuit Nunavutmi piyut tunganittut ukiulgit 25-nik. Piluaqtumik, atauhiq-pingahuyaqninut Inuit Nunavutmi piyut tungani ukiulgit 15-nik (Titigauyaq 2).
Titigauyaq 2: Ukiungi tapkuat Inuit inugiakni Nunavutmi

Pitaqvia: Kititauni 2016

Titiqat unniqtutai tapkuat Titigauyaq 2: Ukiungi tapkuat Inuit inugiakni Nunavutmi
Ukiulgit ilagit Inugiaknit
0-14 ukiulgit 10,900
15-24 ukiulgit 5,760
25-34 ukiulgit 4,695
35-44 ukiulgit 3,240
45-54 ukiulgit 2,910
55-64 ukiulgit 1,530
65+ ukiulgit 1,100
Katitlugu 30,135
  • Inugiaknigit amigaiqpaliaginaqniaqtut nahuriyaat malruukni qulikni ukiuni (20-ni): 2036-tikitpat tamaita inugiaqniganik Nunavut amigaiqniaqnahugiyauyuq 44-tausinik inuknik, Inuinait 86-%-guniaqhutik amigainitit (38-tausinik Inuinaqnik) inugiaknigini.

Nunavumi manikhaqhiurutikhat aalatqiit manikhaqhiurutit maniqamilu hulijutit ilagiyainik Inuit ilitquhianik

  • Amigainiqhat havalaat Inuinait (90%-guyut) ilauhimayut atautimi amigaitqiyaniluniit igilraat hulijutaini 2012-mi.
  • Avataani malguk-pingahuyaqni (68%) tapkuat Inuit (ukiulgit 15+) ilauyut angunahuarniqmik, iqalukhiurniq, tamnalu/uvaluniit nanigiaqturniq, nappapyaitlu (45%) katitiginiq nauhimayunik maniqamin.

Kavamani havakviuyut aginiqhaq havaktitiyuq Nunavumi

  • 2016-mi, 44%-guyut havaktut Inuit kavamani (3-tausit 835-guyut Inuit). Ukunani inukni, 71%-guyut havakhimayut Kavamani Nunavumi, 7%-guyulu havakhimayut Kavamani Kanatami, 22%-guyulu hamliuyut kavamaini ukiuqtaqtumi.Footnote 1
  • Nahuriyauyut amigaiqpalianigit kavamani havaktut nalautaagauyut pijutiqaqniat amigaiqpalianiginit havaktukhat aaniqtailinikut ilihaqtuliqiyinilu, havaktitaunigilu Inuit uqayuktut Inuinaqtut (ukua nuuptiriyit).
  • Ilagini havaakhani aginiqhanik nalautaagani piyumayauyunik Nunavumi, inikhat ilagiyainiiniaquuqtut kavamat havakviini ukunanilu: ilihaqtuliqinikut, munaqhikhat, titiqiqiyit munaqtit, titiraqvikmilu havaktut naunaiyaiviknilu inigiyauyuni.

Amigaiqpaaliqnikhat nahuriyauyut Nunavumi manikhaqhiuqtuni, amigainiqhat nahuriyauyut ihuaqutinik ahivaivaliayut havakviini (uyarakhiuqtit)

  • Nunavumi kavamani havaktut atuqniaqtut akitaqutautinik ayugitunit inuknit atuqtukhani ukiuni amigaitut aalat havakviuyut nahuriyaukmata amigaiqpalianiginik (ukua uyarakhiuqtit, hanayilu).
  • Uyarakhiuqtit hananiginik ukiuqtaqtumi nahuriyauyut malruiqlutik amigaiqpaaliqniaquuqtut 2016-mit 2020-mi ukiumi. Uyarakhiuqtiti nahuriyaugaluaqtilugit amigaiqpalianikhainik atuqtukhani ukiuni, havakviuyuq atulaaqtuq aulagiarutinik ukua aalaguqpalianiginit hilaqyuami piyumayuayut uyaraktaakhat ihuaqutikhalu nunamit

3.0 Nalunaiqluaqtut: kavamani inigiyauyut, inuqagitut Inuinaqnilu ilagiyauniginik

Inuit napaini amigainigini qanituaniitut kanatamit ukiuqtaqtumilu kavamani havaktuni Nunauvmi

  • Inuit piyut taphuminga 50% tapkuat Kavamatkut Nunavut havaktit (Titigauyaq 3) tamnalu 40% tapkuat Kavamatkut Kanata havaktit Nunavutmi (Titigauyaq 4).
Titigauyaq 3: Naamatikkutai tapkuat Kavamatkut Nunavut havaktit tapkuanguyut Inuit tapkuatlu Inuitnaungittut

Pitaqvia: Mikhaanut Naamatikkutai Inungnut Kivgaqtit Tuhaqhittaut, Kavamatkut Nunavut, Matyi 2017

Titiqat unniqtutai tapkuat Titigauyaq 3: Naamatikkutai tapkuat Kavamatkut Nunavut havaktit tapkuanguyut Inuit tapkuatlu Inuitnaungittut
Inuit hunauyangi Naamatikkutai tapkuat Kavamatkut Nunavut havaktit tapkuanguyut Inuit tapkuatlu Inuitnaungittut
Inuit 50%
Inuitnaungittut 50%
Titigauyaq 4: Naamatikkutai Kavamatkut Kanata havaktit tapkuat Inuit tapkuatlu Inuitnaungittut

Pitaqvia: Januari 2017 Kavamatkut Kanata Inmingni havaktuligiyit tuhagakhat, piplugit tuhagakhat piqaqtitauyut talvani Pilimmaksaivikkut Tamaitnut Kavamait Inuit Havaktit Parnaut

Titiqat unniqtutai tapkuat Titigauyaq 4: Naamatikkutai Kavamatkut Kanata havaktit tapkuat Inuit tapkuatlu Inuitnaungittut
Inuit identity Naamatikkutai Kavamatkut Kanata havaktit tapkuat Inuit tapkuatlu Inuitnaungittut
Inuit 40%
Inuitnaungittut 60%
  • Tamaini Kavamat Kanatami-kuni Kavamat Nunavumi-kunilu, Inuinait amigainiqhat titiqiqivikni inigiyauyuni kihiani ikitqiyauyut munariyiuyuni atanguyauyunilu inigiyauyuni naunaiyaiyinilu ayugitut inigiyaini. Hamliuyut kavamaini, Inuit amigainiqhat inigiyauyuni pihimayunik agayukhiit ilihaqviani aniguqhijutinik, havakvikmi ayuiqhaniq ilihaqpaaliqvikmiluniit ikitqiyauyuuyaaqtut ukunani munariyiuyut havakvigiyaini ukualu piqariaqaqtut ilihaqvikyuanit aniguqhijutinik.

Piqaqtuq havaakhanik tamaini kituniliqaa kavamauyuni havaariyauyukhanilu

  • 2017-mi, piqaqhimayut 70 Kavamatkut Kanatami inniqhavamatkut Nunavut inniqhimaittut (27%) (Titigauyaq 6)Footnote 2. Inuit havaktit pihimayai 33% tapkunani tamaitni inniqhimayut inniqhimaittutlu havakhat tapkunani Kavamatkut Kanata tamnalu 37% tamaitni inniqhimayut inniqhimaittutlu havakhat tapkunani Kavamatkut Nunavut.
Titigauyaq 5: Inniqhimaittt tapkuatlu Inuit tapkuatlu Inuitnaungittut havaktit tapkunani Kavamatkut Kanata

Pitaqvia: Januari 2017 Kavamatkut Kanata Inmingni havaktuligiyit tuhagakhat, piplugit tuhagakhat

Titiqat unniqtutai tapkuat Titigauyaq 5: Inniqhimaittt tapkuatlu Inuit tapkuatlu Inuitnaungittut havaktit tapkunani Kavamatkut Kanata
Kavaatkut Kanata Qaphiuni Havakhat
Inuit 124
Inuitnaungittut 185
Inniqhimaittut 70
Katitlugit 379
Titigauyaq 6: Inniqhimaitut tapkuatlu Inuit tapkuatlu Inuitnaungittut havaktit tapkunani Kavamatkut Nunavut

Pitaqvia: Januari 2017 Kavamatkut Kanata Inmingni havaktuligiyit tuhagakhat, piplugit tuhagakhat piqaqtitauyut talvani Pilimmaksaivikkut Tamaitnut Kavamait Inuit Havaktit Parnaut

Titiqat unniqtutai tapkuat Titigauyaq 6: Inniqhimaitut tapkuatlu Inuit tapkuatlu Inuitnaungittut havaktit tapkunani Kavamatkut Nunavut
Kavamatkut Nunavut Qaphiuni Havakhat
Inuit 1,756
Inuitnaungittut 1,748
Inniqhimaittut 1,285
Katitugit 4,789
  • Kavamat Kanatami-kuni, napait amigainigini inuqagitut titiqiqiviiuyut (25-guyut inuqagitut) titiqiqiyunikluniit ikayuqtuiyut (6-guyut) atautit talimanit amigainigini inuqagitut naunaiyaiyit inigiyaini ituut (15-guyut).
  • Kavamat Nunavumi-kuni, qanituani atautit pigahuuniganit inuqagitut (35%-guyut inuqagitut; 454-guyut) nalunaiqtauyut ayugitunit inikhanik tuklualu amigainiqhat inuqagitut inikhat titiqiqiyunik ikayuqtuiyukhanit havaani (28%-guyut inuqagitut; 358-guyut)Footnote 3
  • Naunaiyaiyit inigiyait (ukua umayuliqiyit, aalalu pijutiqaqtut naunaiyaiyinit) ukualu munaqhit inikhait (ukua munaqhit) tikuaqtauyut piyumayauniginik qagugunuaq hivunikhami.

Ilihaqpaaliqvikni ilihautini piyumayauyut amigaituni inuqagituni inikhani

  • Ukunani 70-ni Kavamat Kanatami-kuni inuqagitunik, 41%-guyut Kavamat Kanatami-kuni inuqagitut piyumayauyut ilihaqpaaliqvikni ilihaqhimayut mikiniqhani pihimayariaqaqtut. Ilagiarutikhani 12%-mik inuqagitut pihimayariaqaqtut ikiniqhanik agayukhiit ilihaqnigani anigurutinik ilihaqnikutlunit piqariaqagitut 43%-guyut piqariaqaqtut agayukhiit ilihaqviani aniguqhimayunik ahianikluniit atulaaqtunik.
  • Kavamat Nunavumi-kuni, avatqumayut napaini inuqagitut inikhat (54%-guyut) piqariaqaqtut ilihaqviyuani aniruqhijutinik atauhiq hitamuniginit (26%-guyut) piqariaqaqtut ilihaqpaaliqvikmi aniguqhijutinik havaamiluniit ayuiqhajutinik. Ilagiarutini, 17%-guyut inuqagitut piqariaqaqtut agayukhiit ilihaqvianit aniguqhijutinik havaamikluniit ayuiqhajutimik 3%-guyulu piyariaqaqtut havakhutik ayuiqhaniqmik.

Havaqataqtut himautiluniit havaktut havijutauyuq ilaulaaqtunik havaktukhanik ilauyumanirumik havainaqlutik, piqaqata ikayuutinik atuinalaaqatalu ayuiqhayutinik ihariagiyauyunik nuunigini

  • 2016-mi Nunavut Kavamani Havaktut Naunaiyaqnigani naluhuiqtait tamaitavyak Inuit havakhimaginaqtut (1,200-guyut 92%-mikluniit) ilauyumaniraqmata havakhimagina-riamikni uuktuqlutik havaariyauginaqtukhamik hivuani, ilauyumaniraqlutikluniit piyaamikni inigiyauginaqtukhamik havaamik hivunikhami.
  • Ukunani ilauyumayunik havakhimaginariamikni inikhani, avatqumayut napainit (51%-guyut) uqaqtut qauyimavalaa-giniraqmata qauyimagitutikluniit havaakhaqhiuqnikut havauhiuyunik, qanituani 60%guyut qauhimaginiraqtut havaktikhaqhiurutinik, napailu qanituani 49%-guyut) mikiyumik, qauyimaginiraqtuluniit titirariami uuktutinik havauhiqminikluniit atuqhimayaminik ihauqhariagani.

Ilitariyauhimayunik ilihautinik ayuiqhajutiniklu ikayuutauniarunaqhiyut ilauyumayuni Inuinaqnit havagumayunit upalugairiagani kavamani havaakhanik

  • Havaktikhaqhiuqtit ataniuyut tikuaqhiyut ilihatiaginigini ajikutainikluniit ayuiqniginik havaamiklu atuqniginik ukunani uuktuqtuni havaakhanik amigaitunit ayuqhautauyut inuqaliriagani inuqagitut inigiyauyukhat.
  • Ilihaqpaaliqvikni aniguqhinigit piqariaqaqtut amigaituni inuqagituni kavamani havakviuyukhani.

4.0 Naluhuiqtauluaqtut: Inuit qahaktut kavamani havaktukhat

Inuinaqni Nunavumi, qafiunigit havaktukhani ilauhimayut amigaiqpaliahimayut 2001-mit 2016-mut ukiuni

  • Akungani 2001-mit 2016-mut, qafiunigit Inuinait havaktukhat ilauhimayut amigaiqhimayut (8,150-mit 12,020-mut) (Titigauyaq 7).
Titigauyaq 7: Nunavut havaktiuyut

Pitaqvia: 2016 Kititaunit

Titigauyaq 7: Nunavut havaktiuyut
Nunavut Havaktigiyai Population
Inuit havalat ukiulgit inugiaknit (15+) 19,230
Havaktiuyut piqatauyut 12,020
Havaktut 8,650
Havangittut 3,370
Havaktiningittut 7,210
Inuitnaungittut havalat ukiulgit inugiaknit (15+) 4,700
Havaktiuyut piqatauyut 4,320
Havaktut 4,170
Havangittut 150
Havaktiningittut 385
  • 2016-mi, avataani nappait Inuit Nunavutmi (63%) tapkuat havaktiuyuni piqatauyut, tapkunanga 8,650 havaktiuyut tamnalu 3,370 havaqangittut. Tahapkunanga Inuit havaktut ukiulgit inugiakni Nunavutmi, 45% havaktut tapkuatli 18% havangittut tapkuatlu 37% havaktiuyuningittut. Tahapkunanga Inuitnaungittut havaktut ukiulgit inugiakni Nunavutmi, 89% havaktut tapkuatli 3% havangittut tapkuatlu 8% tapkunaningittut havaktiuyuni.

Havagitut Inuit ukua kavamani havalaktugauit, ilauyumanirumik kavamani havagiamikni atuqniqatiaqtuniklu ayuruirutiqarumik ayuqhaginirumiklu

  • Qafiunigit Inuit havagitut Inuilu havaguiqpaliayut amigaiqpaliayut 2011-mit 2016-mut. Qafiunigit Inuit havagitut amigaiqhimayut 2,295-mit 3,370-mut havaguiqpaliayulu amigainigit Inuit amigaiqpaliahimayut 24%-mit 28%-mut.
  • 2016-mi, atauhiq pigahuutpata Inuit qiniqhiayut havaakhamik iniqhihimayut agayukhiit ilihaqviani (1,190-guyut tamaini), qafiunigit havagitut agayukhiit ilihaqvianit aniguqhihimayut amigainiqtat Iqalukni (130), Aqviani (130) Kagiqliniqmilu (120).
  • Amigainiqhat havagitut Inuit ikiniginik havaakhat (86%-guyut) pijutauluaqtuq nanihigijutainik havaakhamik, kiguani piqaginiginik ilihautinik ayuiqhajutiniklu (56%-guyut) havakhutikluniit atuqhimayamiknik (52%-guyut) (2012-mi) Nunaqaqaqtunik Inuknik Naunaiyaunmi).

Qanituani maluuk hitamautpata Inuit ilauhimagitut havaktuni, kihiani, ilagit ukua havagitut ilauyumaniarunaqhivut piyaamikni havaakhamik

  • Qafiunigit Inuit ilaugitut havaktukhani ikiklivaliahimayut akungani 2011-mit 2016-mut, 7,435-mit 7,210-mut Inuit. Ilainaa amigainiginit Inuit havagitut ikiklivaliahimayut 43%-mit 2011-mi 37%-mut 2016-mi.
  • Ukunani havalaaqtuni Inuinaqni havagitut 29%-guyut (2,070 Inuit) ilihariaqhimayut 2015-mit 2016-mut ukiumi. Qanituani napainik (49%-guyut 1,880-guyuluniit) Inuit ukiuqaqtut 15-nit 29-mut havagitut ilihariaqhimayut ihumagikpata 5%-guyut (185-guyuluniit) ukunani ukiuqaqtut 30-nik avatanulu havagitut.
  • Atuqata Nunaqaqaqtunik Inuknik Naunaiyaut, ilituriyugut ilagit Inuit havagitut ilauyumainaqtut piyaamiknik havaakhaminik.

Nutaqiqijutit, aaniarutilu, inuujuhiqmilu naglikhaarutit aktuqniqaqtut Inuknit aturiami ayuiqhajutinik havaaniklu

  • Atautimi 27%-guyut Inuit havaktut 24%-guyulu Inuinaugitut havaktut uqaqtut nutaqiqiviqariagani atuqtakhamik una atauhiuyuq hivuliuyuni pigahuni ihuahautikhat ila amigaiqpaaliriagani Inuit kavamani havaktut Nunavumi (2016-mi Nunavumi Kavamani Havaktunik Naunaiyaunmi).
  • Umanga Inuit Ihumagiyaini Ilituqhautinik Naunaiyaunmit 2015-mi, 23%-guyut Inuit kavamani havagitut uqahimayut aaniarutiqaqniraqhutik ayuqhautauniaqniginik havagiami kavamani.
  • Inuujuhiqmi naklikhaarutit ahini ilihariaqnitmit ilihaqvikni hatqiruyauyut kituliriini inuknik aktuqtaniginik Nunavumi Inuinaqnik atuqnahuaqtuni igilraat hulijutainik, ilihautinik, havauhiuyunik, manikhaanik, niqiqatiaqniqmik, timimi ihumamilu aaniagijutinik. Atautimuknigit naklikhaarutit atuqhimayait Inuit, alaguqtinahuaqniganilu inuujuhiq ahini ilihariaqniup atuqtauhimayuq, uqatiaqhimayut uvani Itqumayunik Haimaqhautikhaniklu Kamisiuyuq Kanatami Kiguliqmi Unipkaami: Piyaagani Haimaqatiriikniq. Tamatkiumayuq ukuniga atuqhimayunik aktuqniginiklu naniyaulaqtut uknani unipkaani.

5.0 Naluhuiqtauluaqtut: ilauyumanigit kavamani havagiami

Avatqumayut amigainigit Inuit havagitut kavamani ilauyumayut havagiamikni Kavamani Nunavumi Kavamaniluniit Kanatami, Inuinait aqnat uuktuqniaquuqhutiklu havaakhamik havaktitailiriaganilu

  • Takuukhauyumi Titirauyaaq 5-mi, 58%guyut Inuit kiuyut Inuit Ihumagiyaini Ilituqhautmik Naunaiyaunmi havagitut kavamani uqaqtut ilauyumaniraaqhutik Havagiamikni Kavamat Nunavumi-kuni 51%-guyulu ilauyumayut Kavamat Kanatami havaani.
Titigauyaq 8: Interest in government work

Pitaqvia: 2015 Inungnit Uqauhit Naunaiyaut

NoteTuhaqhit: Piguqhautit kititauyut piplugit kiutyutit tapkunanga Inuit tatya havangittut kavamatkutni.

Titiqat unniqtutai tapkuat Figure 8: Interest in government work
Puqtunia kavamatkut Naamatikkutai Inuit piyumayut kavamatkutni havakniq
Kavatkut Nunavut 58%
Kavamatkut Kanatami 51%
Nunakiuyuni kavamait 46%
  • Inuit piyumangittut havkniq ilaliknik hilami havaqnik (68%) kinguagut ilihautinit Inuit ilitquhiqnik huliniit (60%) aulatyutinutlu havat (51%) (Titigauyaq 9). Amihut Inuit piyumayut havaqni ilalgit hilami havat, kihimik, tpakuatuat 5% Inuit piyumayut havaqnik kihimik ilaliknik hilami havaqnik.
Titigauyaq 9: Kavamatkutni havat piyauyumayut tahapkunanga Inuit tatya havangittut kavamatkutni

Pitaqvia: 2015 Inungnit Uqauhit Naunaiyaut

Tuhaqhit: Piguqhautit kititauyut piplugit kiutyutit tapkunanga Inuit tatya havangittut kavamatkutni.

Titiqat unniqtutai tapkuat Titigauyaq 9: Kavamatkutni havat piyauyumayut tahapkunanga Inuit tatya havangittut kavamatkutni
Havat qanugittuni Naamatikkutai Inuit piyumayut
Havakniq havani ilaqaqtunik havakniq hilami 68%
Ilihautini Inuit ilitquhiqnik huliniit 60%
Aulatyutinut ikayugutit ikayugutitluniit 51%
Naunaiyainiq, maligait havagutitluniit pivaliatitni 47%
Munaqhityutini havat 46%
Pingurniq angiyunik akhaluutinik aqutiuniq 40%
Pingurniq ilihaiyini ataniuniq, ilihaiyiuniq, ilihaiyinutluniit ikayuqniuniq 40%
Havakniq inuliqutinut kivgaqtutini ihumaliqutitluniit aaniaqtailinit kivgaqtutit 39%
Havakniq akhaluutinut kivgaqtutit 38%
Maniyauniqmik havat (naunaipkutagiplugu, hivuliqtiuniq, ataniuniq maniyauniq) 38%
Kiinauyaliqutit 37%
Apiqhuiyini havaktiuniq 27%
Maligaqnik atugiaqartitiniq 25%
  • Inuit ilauyumaluaqtut havaani ilaqaqniganik hilamiitaami havakniqmi kiguaniituq ilihaiyaagani Inuit ilitquhiini hulijutinik titiqiqijutinilu havaanik.
  • Kavamat Nunavumi-kuni, amigainiqhani, talimauyut Inuit uuktuqtut atuni havaami akitaqutaunmi 2016-mit 2017-mut.
  • Ukunani 2, 906-guyuni Kavamat Nunavumi-kuni uuktuutini pihimayut Nunavumi Inuinaqnit 2016-mit 2017-mut, 73%-guyut aqnanit pihimayut 27%-guyulu agutinit.
  • Aqnat Inuit amigainiqhaugaluit Kavamat Nunavumi-kuni havaktut, ilagani Inuit havaktitauyut agutauyut amigaiqhimayut akungani 2015-mit 2016-mut, 15%-guyumit 26%-guyumut.
  • Kavamat Kanatami pihimayut 128-nik uuktuutinik ahiini takuupkaqtitijutini Nunavumi Inuinaqnit 2016-mit 2017-mut. Kavamat Kanatami pihimayut tamainit pigahunik uuktuutinik Nunavumi Inuinaqnit atuni takuupkaqtitauyu-mi inikhamik 2016-mit 2017-mut, amigaitqiyavyak tamaini atauhiqmik Nunavumi Inuinaqnit uuktuutauyuq atuni takuupkaktitaunigani inikhaq 2015-mit 2016-mut.

Inuit ilauyumayut kavamani havagiami aktuqtaulaaqtut ihumagiyauniganik ikayuqniganik Inuit iliquhianik, humiiniganiklu inikhaq havakviuyumi

  • Ilagit Inuit (36%-guyut ukunani taja havagitut kavamani) uuktulimagitut kavamani havaakhamik ahianik ihumagiyaqaqniaqtut qauyimagumi una havakhigiyakhaqtik ikayuqtuiniqat Inuit ilitquhianik.
  • Amigaitut Inuit (25%-guyut ukunani taja havagitut kavamani) uuktulimagitut kavamani havaakhamik ahianik ihumagiyaqaqniaqtut havakviuyukhaq iniqaqniqat agilramikni nunagiyauyumi.

Amigainiqhat Inuit naanaguhuinagaluaqhutik kavamani havagiami, naunaitut pijutit havaami nakuugihuiqpaliakmagit ukunani havaktuni

  • Humiliqaa Kavamat Nunavumi-kuni Kavamanilu Kanatami, 92%-guyut Inuit havaktut uqaqtut naamagiinaqniraqhugit havaariyatik.
  • Pijutauluaqtut naamaginigani ukunani Inuinaqni kavamani havaktut ilaqaqtut ihuaqhilaaqniginik havagiami atuqtukhanik, ikayuuhianik, havaqatiriyatiklu namainaqniraqhugit. Havagiami nunagiyauyumi tikuaqtamikni uqautauyuqlu Kavamat Nunavumi-kuni havaktunit, havaaqainariagani havaktulu igluqariagani uqautauyut Kavamani Kanatami havaktunit ihuaqniraqhugit.
  • Qahaknigit nutaqiqijutit, ikayuut havaamik pivalianigani pivaalirutikhamilu, havaktulu aalaguqataqnigit tikuaqtauyut Kavamanit Kanatami Kavamat Nunavumi-kunilu havaktunit ihumaluutaunigini. Kavamat Nunavumi-kuni, qahaknigit havaktut igluukhait igluqaqtulu ikayuuhiakhainik uqautauhimayulu ukua ihumalutauniginik.

Ikinigit nakuuyut, ihuaqtut, akituvalaagitulu igluukhat Nunavumi ilaujutauhuiqpaktut kavamani havaakhani, ukunaniluaq nuutariaqaqtuni kavamani havaami (ayuiqhajutimiluniit) qulaqnaiyautauginmat atuinariaqaqniganik igluukhamik

  • Nunavut ikitpalaanik akituvalaagitunik nakuuyuniklu igluukhanik ayuqhautauvaliayuq kayumiktumik inugiakhivalianiganit, ugahiqtumiunigit aktuyulu hanayakhat hanajutinulu akitunigit, amigaitqiyaunigilu ahiruqpalianigit igluukhat pijutauyuq ukiuqtaqtumi hilaqaqniqmit. Ilauyut uqaqtut ikinigit igluukhat ayuqhautaulaaqmata aturiagani ayuiqhajutikhanik ilihautikhaniklu nuutaganilu piyaagani havaakhamik.
  • Qafiuyuknaqhivut Kavamat Kanatami Kavamat Nunavumi-kunilu inikhat havitivaktut havaktut iguukhainik ikayuutauyaagani havaktukhaqhiuqniqmi. Amigaitut havaktut – ukualuat havaktut Kavamani Kanatami – naamaguhuktut qahaknigini havaktut igluukhainik. Taimaitkaluaqtilugu, amigaitut Kavamat Nunavumi-kuni havaktut naamaguhugitut qahakniginik havaktut igluukhait (37%-guyut), ilauyumagijutaulaaqmat Kavamat Nunavumi-kuni havaktuukhanik Inuinaqnik.
  • Kavamat Nunavumi-kuni igluliqinikut pitquhia ihuaqhaqtaugaluaqtilugu tuniuqhariagani igluukhat ihuaqtumik atulaaqtunit havaktunit, atuqtauluaqnigit igluukhat havaani ukunani quliriini ihuitumik aktuqniqalaaqtut Inuinaqnit ihumagiyaqaqluatunik titiqiqiviuyunik havaanik quliriini.

Amigaitqiyat Inuit kavamani havaktut agitqiyamik havaamik tuniyauhimaliqtut atuqhimayuni 12-ni tatqiqhiutini naunaiyaqata Inuinaugitut havaktut

  • Inuit 61%-guyulu kavamani havaktut pihimayut agitqiyamik havaakhamik atuqhimayuni 12-ni tatqiqhiutini.

Ilauyumanigit havakhimaginariagani amigaitut Inuinaqni taja havaktut taimuga atuinalimagitumi kavamani havaani, ukuaguniaruhaqhivut atautimi ilauyumayut qahaktulu Inuinait havaktukhat

  • Ukunani 1,310 Inukni taimuga havalimagitut kavamani havakutni, 1,200 (92%-guyut) uqaqhimakmata ilauyumaniraqhutik havakhimaginariamikni kavamani, uuktuqlutik taimani tajaluniit ilauyumaniraqlutik.
  • Tamaini Inuit taimuga havalimagitut, 720 (55%-guyut) uuktuqhimayut taimuga inikhamik ilagani inuujuhiqmikni atuqhimayamikni.
  • Atautimut 590 Inuit taimuga havalimagitut kavamani havaktuni uuktuqhimagitut taimugaraalukh kavamani havainariamikni. Ukunani, nahuriyauyut 470e (80%e –guyut) taja ilauyumayut taimuga kavamani havakhamik Nunavumi aturiamikni.

6.0 Naluhuiqtauluaqtut: hannaiyaqni tahapkunanga Inuit Nunavutmi

Piqattiangitnia iliharniq havakniqmutlu atuttiaqhimaitnia pilagutai akhuqyumiyauyut tuluqtautit itilaqninut puqtuhivalliqninutlu kavamatkutni tahapkunanga Inuit

  • Qanugitnit tapkunanga 2016 Nunavut Kavamatkut Havaktit Naunaiyaut unniqtai tahapkuat amihuniqhat havaktit havaktikhaqhiurniqmun havalgit uqaqtai tuluqtautit tugangayut piqattiangitni iliharniq piyaqaqnit (66% tapkuatluniit 210 inungnik) havakniqmutlu atuqhimanit pilagutai (59% tamnaluniit 190 inungnik).
  • Pigaluaqtitlugit amihut Inuit ilittugiyai piyaqarniq iliharniqmik, ikittut piqattauyut puqtuhivaligahuaqni ilihautit piplugit tuluqtautit piqatauni iligiyanut piyaqartaqtik piqattiangitninutlu nunalikni iliharniqmun pilagutit. Nalvauni tapkunanga 2015 Inungnit Uqauhi Naunaiyainiq Naunaiyaut tuhaqhitaut uqaqhimayai tahapkuat amihuniqhanik Inuit (90%) pilaqtut akiliqtugauhimaittumik iliharniq nunaligiyamingni, piplugit pingahuyaqni-hitamanit iniqhilaqtugiyut ilihautimingnik qagitauyakkut (75%).

Tahapkunanga kavamatkut havaktini, Inuit kamayiuyut pilarniqhauyut puqtutqiyanik ilihaqnit hutqiyauninut tahapkunanga kamayiungittunit havaqatainit

  • Ilaa piqpiaq, 90% kamayiuyut iniqtai puqtuniqhani iliharniq ilihatqikharniqluniit hutqiyauninut tapkuat 79% kamayiungittunit.
  • Tahapkuat iniqhimanit amigaitni puqtutqiyat tahapkunanga takuyauyunit tamaitnit Nunavut Inuit ukiulgit 20 avataanutlu (Titirauyaaq 6).
  • Tahapkuat inirtiqni aktilat puqtutqiyat hunanit tautuktaptingnit tahapkunanga tamaitnit Nunavut Inuit ukiulgit 20 avataanutlu (Titigauyaq 10). 2016-mi, 44% tapkuat Inuit (ukiulgit 20 avataanutlu) iniqhiyut puqtuniqhat ilihaqnianik uvaluniit avataanut.
Titigauyaq 10: Naamatikkutai Inuit Nunavutmi (ukiulgit 20 avataanutlu) pihimayut puqtuniqhanik iliharniq avataanutluniit, 2001-2016

Pitaqvia: Kititaunit/Nunaqyuaqmi Iglumiutagit Naunaiyautit 2001, 2006, 2011, 2016

Titiqat unniqtutai tapkuat Titigauyaq 10: Naamatikkutai Inuit Nunavutmi (ukiulgit 20 avataanutlu) pihimayut puqtuniqhanik iliharniq avataanutluniit, 2001-2016
Ukiunga Naamatikkutai Inuit Nunavut
2001 33%
2006 36%
2011 40%
2016 44%

Pivaliatitni ayuitnit ilagiagutaulat Inuit hannaiyaqni kavamatkutni havaktinit

  • Tapkuat ayuitniqnut akunniqaqniFootnote 4 Inuit avaktitauyut kavamatkutni tahapkuatlu hilataani kavamatkut tahapkuat ayuitnit:
    • Naunaiyaqni qauyihaqnilu
    • Qagitauyanik ayuitnit tuhagakhatlu pitquhiliqutit
    • Qanugittunit titigaqnilu
    • Tuhagakhat itiqvigini titiqatlu ihuaqhaqni
    • Maniyauniqmik ayuitnit
    • Taimaittumik, pivaliatitni tahapkuat ayuitnit tahapkunanga Inuit piyumayut kavamatkutni havakniqmik ilagialat hanaiyaqnit.
  • Inuit havaktut kavamatkutni pilarniqhauyut havakniq hilataani kavamatkut tahapkuatlu piyumayut kavamatkutni havakniq tuhaqhitautit pihimani tahapkuninga ayuitnit. Kavamatkut havakhait piqartut puqtuniqhanik inniqhimaitni amigaitni (naunaipkutagiplugu, aulatyutit ikayugutit, naunaiyainiq-tugangayut havakhat) atuqniqhaulat amihunik tahapkuninga ayuitnit.

Piguqhainiq ilihimanit havaktikhaqhiurniq pityuhit piyalgitlu tatya havakhanut ilagialat pilaqnikhai Inuit itiqni puqtuhivalliqnilu atuqhugit kavamatkutni havakhaqhiugutini

  • Katitlugit tahapkuat 43% tapkuat Inuit havaktit pihiayut naliaknik ilanganikluniit ilittugingittut qanuqtut atuttiaqni apiqhuqtauyagangat havakhamun, pititlugit 36% piyut naliaknik ilanganik ilittugingittut qanuqtut aulani havakhanut pityuhit tapkuatlu 34% ilanganik ilittugingittutluniit qanuqtut titigarniq unnittiaqhimayunik ayuitniqmingnik unniqtutlu titigaq. Qangahaq pinahuaqni ilagit tapkuninga Nunavummiut piqatauyut naunaiqmiyai tahapkuat ikayugutit piqartuq ikayugutinik attaqtuhivalliqni imaitunt ilihagutikhat

Building awareness of hiring processes and requirements for current employment opportunities could increase the opportunity for Inuit entry and advancement through government competitions

  • A total of 43% of Inuit employees said that they were either somewhat or not aware of how to effectively do an interview, while 36% were either somewhat or not aware of how to navigate the hiring process and 34% were somewhat or not aware of how to write a detailed résumé and cover letter [2016 Nunavut Government Employee Survey]. Recent focus groups with Nunavummiut stakeholders also found that there was support for expanding this type of training.

7.0 Naluhuiqtauluaqtut: Piguqhainiq Hannaiyarniq atuqhugit Iliharniq

Inuit havangittut kavamatkutni hanmiyai tuluqtautit pitaqninut iliharniq ilihautiniklu

  • Katitlugit tapkuat 57% tapkuat Inuit havangittut kavamatkutnut (kihimik piyumangittut kavamatkutnut) ukpiguhuktut piyaqalat ilahaqtitauvallirniq uuktugiamingnik [2015 Inungnut Ihumagiyauyut Naunaiyaqnit].
  • Inuit havangittut kavamatkutni tuhaqhityutai tahapkuat quttikniqpat pityutit hungmat piqataungitninut iliharniqmik ilihautinikluniit: Ilagit havagiyaqaqni (27%) piqattiangitni ilihatqikhaqhimaniq iliharniqmutluniit pilaqnit kiuyuni angilgaini nunaliuyumi (15%) [2015 Inungnit Uqauhi Naunaiyainiq Naunaiyaut].

Naahautit naunaiyainiqlu ayuitnit pivaliatitni ilagiagutaulat hannaiyaqninut piyauyumaqpiaqtut havanguyut

  • Tapkunani Kavamat Kanatami-kuni, 23% inniqhimaittut piyalgit naunaiyainiqmun-tugangayut alilayuqtat avataanutlu. Kihimik, ikipyaktut Nunavutmi Inuit pihimayut naunaiyainiqmun alilayuqtaqni (10 inuit talvanga 2016).

Pigaluaqtitlugit amihuyut piyumayut ilihaqpallirniqmik ilihautinik, Inuit tuhaqhityutai tahapkuat ilittugiyauttiangitni rahapkuninga pilaqninut tuluqtautauyut

  • Tatya Inuit kavamatkut havakti tuhaqhityutigiyai tapkuat tukligiya atuqpakniqhat tuluqtautit iliharniqmun tamna ilihimangitni ilittugingitniluniit tahapkuat ilihautit pipkagaulaqni.

Inuit kavamatkut havakti ilihaqhimayut pihimaniqhauyukhat piplugit ksmsyiuyunut havaqatailu ikayuqhiutini hutqikninut tahapkuat Inuinaungittut kavamatkut havaktit. Tamaitnut, Inuit kavamatkut havakti pihimangitniqhaulat iliharniq qangihami ukiuq hutqikninut Inuinaungittunit

  • Nappapyai Inuit kavamatkut havakti (45%) uqaqtat ilihaqhimayamingnik qangihami ukiumi hutqikninut mikhaani ilanga-tallimauyaqni Inuinaungittut kavamatkut havaktit (18%).
  • Inuit atuqhimayat titiqatigut iliharniq qangihami ukiumi naunaiqhimalarniqhat Inuinaungittunit pihimayut iliharniq piplugit kamayiuniqmun atugahuaquyaunit, havaqatinit atugahuaquyaunit piplugitluniit kamayiuyut piyaqaqnit ilihagiaqarniq. Inuinaungittut ilihaqhimalarniqhauyut inmingnut piyumaniqmun, piplugit ikayuqtai tatya havagiyainut, atugiaqaqtitauniluniit havagiyainut.

Qagitauyanut ayuitnit hivuliqtiunilu maniyaunilu iliharniq tapkuat ilagiyai titiqatigut ilihaqnit piyauyumayut anginiqpamik avikhimanit tapkunani Inuit kavamatkut havaktit

  • Qanugittuni iliharniq tamakuat piyauyumaniqpat tapkunanga Inuit kavamatkutni havaktit ilalgit qagitauyaliginiq ayuitnit (1,830 Inuit kavamatkut havaktit piyumayut) kiguliqaqhutik hivuliqtiuniqmik maniyauniqmiklu (1,800), inmingnik pivaliatitnit (1,490) tamnalu havaktiuqpiaqtut iliharnit (1,440) (Titigauyaq 11). Avataani nappait Inuit (53%) tapkuatlu Inuitnaungittut (59%) kavamatkut havaktit piyumayut hivuliqtiuniqmik maniyauniqlu iliharniit.
Titigauyaq 11: Qanugittuni ilihautit piyauyumaniqpat tahapkunanga Inuit government employees

Pitaqvia: 2016 Nunavut Kavamatkut Havakyiuyut Naunaiyautit

Titiqat unniqtutai tapkuat Titigauyaq 11: Qanugittuni ilihautit piyauyumaniqpat tahapkunanga Inuit government employees
Ayuitnit qanugittuni Qaphiuni Inuit kavamatkut havakti piyumayut uumingatut ilihautiyauni
Qagitauyanik ayuitnit 1,830
Hivuliqtiuniq maniyauniqlu 1,800
Inmingnik pivaliatitniq 1,490
Havaktiuqpiarniqmik iliharniq 1,440
Inuit ilitquhit, ahiilu tapkuat uqauhit 1,420
Tuhaumatyutinut ayuitnit 1,400
Uqauhirnik iliharniq 1,150
Ahii 1,080
Havaqatigikniq 930
Ahii havaqnut-tugangayut havaq-taiplugu ayuitnit iliharniq 870
Havakhaqhiurniq ayuitnit 700
Piyumangittuq iliharniq 210
  • Pigaluaqtitlugit amihut piyumani, hutqikninut ikittut Inuit atuqhimayai taimaittut ilihaqnit.
  • Inuit ipiyumayut maniyauniq hivuliqtiuniqlu ilihaqnit piyumaniqhaulat ukiulgit 30 tikitlugu 39 puqtuniqhaniklu ilihaqnit uvvaluniit hilattuqhaivikmi iniqhiyut.

Nakuniqpat pitquhit pivaliatitninik iliharniq tapkununga Inuit ilalgit hanayauninut tamatkiumayut ilitquhiqnutlu tugangayut ilihaqnit

  • Piqatauyut pinahuaganut ilagit apiqhuinitlu naunaiqtai tahapkuat ilihaityutikhat ilitnit tugangayut iliharniqnut pityuhit ilaliutinilu piguqhainiq hannaiyaqnit tapkununga kavamatkutni havakniq:
    • Atuqhuni aalatqinik ilihainiqmun pityuhit: qagitauyakkut, ahinittuni, nunaliknilu-piyaulat atulaqnit;
    • Piplugit tamatkiumayunik pityuhit iliharniqmun ilihaiyiqaqhuni hakugiktumiklu ikayuqtutit havaktiqaqhuni ilihaqtunut;
    • Ilaliutyaqni ilitquhiqnut-tugangayut ilagiyainik; tamnalu
    • Pipkainiq ilihainiq pivaliatitnit titiqatigut ayuitniq ilagiplugit inmingnut ayuitnit, Inuit pinnagiyai pitquhitlu.

8.0 Naluhuiqtauluaqtut: Inuit uqauhit ilitquhitlu ilagiyaini tahapkuat kavamatkutni havakhat

Amihuniqhat Inuit kavamatkutni havaktit ihumayut tunngahuktitauni atuqninik Inuktut havakvikmi

  • Inuit hitamat avatai-saivatlu tapkuat Inuit kavamatkut havaktit uqaqtai tunngahuktitauyamingnik ilaliuttiyaunilu havakvikmun. Kihianik, Inuit hitamat avatai angiqhimaittut uumunga uqauhiqmun (Titiqat1).
Titiqat 1: Piyaunit tahapkuat Inuit havaktit ukpigiyai tahapkuat havakvit ililiutyaqni Inuit Inuuhit Pinnagiyai (ISV) tapkuatlu Inuit Qaujimajatuqangit (IQ)
ISV-ngi tapkuatlu IQ-ngi ihumagiyauni Akhut tamnaluniit ilangagut angiqta Pingittuq angiqnia angingitnialuniit Akhut ilangagutluniit angingittuq
Upigini havaqatit, nakuuyumik havaqatigit piqatiginit ihumaginilu ahii pinahuaquyauyut (Inuuqatigiitsiarniq) 81% 10% 10%
Ihumayunga tungahuktitauniq ilautitauniqlu (Tunnganarniq) 87% 5% 8%
Ihumamiqtunga ilauyakhaq ilitquhiqni ahiilu huliniit hilataani taphuma havakviuyup atuqtitlugu havaknami ikagani (Pijitsirniq) 74% 14% 12%
Ihumaliugutit piyauyut havaqatigikhuni, ikayurtigikniq, tamnalu angiqatigikniq-piyaunahuat ihumaliurniq (Aajiqatgiinniq) 77% 11% 13%
Ihumayunga ikayuqtauniq pivaliatitninut nutaq havaqmun-tugangayuq ayuitnit (Pilimmaksarniq or Pijariuqsarniq) 74% 15% 12%
Pihimayugut atuqatigikniq kangiqhimaqatigikniq piyaunahuanik ihumagiyaniklu hunanik pinahuaqnivut pinahuaqtanik (Piliriqatgiiniq or Ikajuqtigiiniq) 78% 11% 11%
Ihumagiyauyut tuhaqtauyumayut pinahuaquyavutlu uuktuqni nutat pityuhit piyauninut hunat (Qanuqtuurniq) 83% 8% 9%
ilihimaniq tahaphuminga Nunavutmi avatigiyainik nunamiklu pinnahiyauyuq (Avatittinnik Kamatsiarniq) 75% 15% 10%

Pitaqvia: 2016 Nunavut Kavamatkut Havaktit Naunaiyautit

  • Hitamat tapkunani tallimat Inuit kavamatkuyt havaktit naunaiqtai pihimaniqgaqtut ilaitniugaluaq ayuitnilgit Inuktitut uvvaluyniit Inuinnaqtun (Titigauyaq 12). Tahapkunanga havaktinit, Inuktut atuqtauyuq tapkunanga 85% havakvikmi tamaitnit, kihimikli 33% tuhaumatyutini kamayigiyamingnut, tapkunangaluttauq 83% tuhaumatyutinut havaqatimingnut.
Titigauyaq 12: Proficiency in Inuktitut or Inuinnaqtun among Inuit and non-Inuit government employees

Pitaqvia: 2016 Nunavut Kavamatkut Havaktit Naunaiyautit

Titiqat unniqtutai tapkuat Titigauyaq 12: Proficiency in Inuktitut or Inuinnaqtun among Inuit and non-Inuit government employees
Atuttialaq tapkuninga Inuktitut tamnaluniit Inuinnaqtun Inuit Inuitnaungittut
Ilainagaluanganikluniit atulaq 81% 9%
Atulaittuq 19% 91%
Katitlugu 100% 100%
  • 2016-mi, 86% tapkunanga Inuit Nunavutmi uqaqtut Inuit uqauhianik angilgamingni naliaknik aturniqhauplugu uvaluniit atuqattaqhugu. Una aayyikkuta tapkununga tautuktamingnut 2006-mi (85%). Tamna naamatikkuta uqaqtut Inuktut aturniqhauplugu uqauhiq angilgamingni ikilivalliqtut talvanga 64% tikitlugu 60% akungani 2006 tamnalu 2016 [Kitutauyut 2006 tamnalu 2016].
  • 2016-mi, 78% tapkuat Inuit Nunavut atuqtat tamna Inuit uqauhiat havakvikmi naliaknik aturniqhauplugu uvaluniit atuqattaqhugu. Una ayyikkutagiya hunat tuhaqhitauyut 2006-mi (80%). Tapkuat naamatikkutai atuqtut Inuktut aturniqhauplugu uqauhiq havakvikmi ikiklivalliqtut talvanga 41% tikitlugu 38% akungani 2006 tamnalu 2016 [Kititauni 2006 tamnalu 2016].

Havakvikmi Inuit Inuuhit Pinnagiyat (ISV) / Inuit Qaujimajatuqangit (IQ) atatyutiyut tapkununga Inuit kavamatkut havaktinut havat havaktit havq naamagini pihimainnaqnilu

  • Inuit kavamatkutni havaktit ihumagiyaini havakvikmun ISV/IQ ilaa tugangayut havaqnut naamagiyainut, piyumani huniumaitni kavamatkutni, piyumanilu titiqatigungittuq havakvikmi ilitpalianit.
  • Tahapkunangag Inuit kavamatkutni havaktit ihumagiyaini havakvikmun ISV/IQ ilaa tapkuat naunaiqtat ihumagiyai qimakni tatya havagiyaqtik, ilagiyat atuqtauvakniqhaq pityut taphuminga qinirniq ahianik havakhamik tamna atugumania ilihimaniqtik Inuit inuuhit, ilitquhit maniliugutailu.
  • Qangahaq havaktikhaqtanguyut pilarniqhauyut tahapkunangaunganit havakhaqtunit tuhaqhitaini ilihimaniqtik Inuit ilitquhit, inuuhiqmun maniliugutinutlu piyaqaqnit pitaqninut tatya havagiyainut.

Atularniq Inuktut havakvikmi aturniqaqpiartuq tahapkununga Inuit kavamatkutni havaktit

  • Tahapkunanga Inuit kavamatkutni havaktit ilangagut atuttialat Inuktitut tamnaluniit Inuinnaqtun, amihuniqhat (78%) ihumagiyat atuqpiaqtuq atulaqnianik tapkuat uqauhit havakvikmingni. (Titigauyaq 13).
Titigauyaq 13: atuqpiaqnia atuqnia taman Inuit uqauhia havakvikmi (tahapkunanga Inuit havaktut ilanganikluniit attuttialat Inuktitut tamnaluniit Inuinnaqtun)

Pitaqvia: 2016 Nunavut Kavamatkut Havaktit Naunaiyautit

Titiqat unniqtutai tapkuat Titigauyaq 13: atuqpiaqnia atuqnia taman Inuit uqauhia havakvikmi (tahapkunanga Inuit havaktut ilanganikluniit attuttialat Inuktitut tamnaluniit Inuinnaqtun)
Atuqpiaqnia atuqnia Inuit Uqauhia havakvikmi Naamatikkuta
Atuqpiartuq 78%
Ilangagut atuqpiartuq 19%
Atuqpiangittuq, Atuqpiangitpiartuq, uqauhikhaittuq 4%
Katitlugu 100%
  • Atulaqnia Inuktut havakvikmi nalvauyuq nakuuqpiartuq tugangania tahapkununga Inuit kavamatkutni havaktit Nunavutmi, piyumani atugahuaqtitni, piyumani titiqatigut ilihaqpalliqni, piyumanilu maniyauniqmik hivulirniqmiklu iliharniq.

Ilanga pingahunit Inuit kavamatkutni havaktit piyumayut havamingnut-tugangayunik uqauhiqmik ilihaqniq. KIhimik, ikittut Inuit havaktit atuqta uqauhiqmik iliharniq qangihami ukiumi

  • Avatitlu qullitlu aqvinilitlu puqaunit Inuit kavamatkutni havaktit piyumayut uqauhiqnik iliharniq. Unana ilagiya tamna 59% tapkununga Inuinaungittut havaktit.
  • Siksit pusauyut tahapkuat Inuit kavamatkutni havaktit atuqtai uqauhiqnik iliharniq qangihami ukiumi. Hutqiknia, uuma ilagiya tamna 13% tapkununga Inuinaungittut havaktit.

9.0 Aturniqpat Nalvauni: Unniqtutit tapkuninga kavamatkutni havaktit

Inuit kavamatkutni havaktit ilalgit avataani nappai tamaita kavamatkut havaktit, kihimik tungani nappaita tamaita kavamatkut kamayit

  • Tamaitnut, 53% tapkunani kavamatkut havaktit Nunavutmi tapkuanguyut Inuit, tapkuatli 47% kavamatkut havaktit Inuitnaungittut.
  • Avataani nappait tapkuat havaktiunginnangittut tapkuanguyut Inuit (52%). Tapkualuttauq, avataani atauhiq-pingahuyaqni Inuit havaktit havaiunangittut (36%).
  • Malguk Inuit avatai hitamatlu pusauni kavamatkut kamayit Nunavutmi tapkuanguyut Inuit. Inuit kavamatkutni havaktit pilaitniqhauyut kamayiuyuni havalgit tapkunangaunganit Inuinaungittut (23% tapkuatluniit 32%).

Hutqikni tapkunanga Inuit aqnat, Inuit angutit tungauhimayut amihutikkutai avikhimani tapkunani kavamatkutni havaktit Nunavutmi tamaitni. Tahapkunanga Inuit kavamatkutni havaktit, aqnat avatquhimayut amihutikkutai avikhimani havainangittuni kamayiuyut havagiyaini

  • Inuit kavamatkutni havaktit piniqhauyut aqnauni (82%). Piplugit 88% tahapkuat Inuit havainangittut havaktit aqnauyut, Inuit aqnait pilarniqhat tapkunangaunganit Inuit angutit havainangitninik havaqni (39% tapkuatluniit 23%).
  • Piplugit 70% tahapkuat Inuit kavamatkutni kamayiuyut aqnauyut, Inuit angutit pihunguyut malguiqninik pilarniqhat tapkunangaunganit Inuit aqnat kamayiuni (36% tapkuatluniit 20%).

Amihuniqhat Inuit havaktit piniqhaulat atuttialaqni Inuktut, pigaluaqtitlugit aqnauni angutauni

  • Tikitqayaqtut 80% tahapkuat Inuit havaktit kihimiklu 9% tahapkuat Inuinaungittut havaktit pihimalarniqhat atuttialaqni Inuktitut tamnaluniit Inuinnaqtun. Inuit angutit tapkuatlu Inuit aqnat ayyikkiktumik atuttialaqniqhat Inuktitut tamnaluniit Inuinnaqtun.

Inmingnik-tuhagaupkaqni piqataunit havakhanut-tugangayut iliharniq tamaitnut maniyauniqmutlu hivulirbniqmutlu iliharniq talvani qangihami ukiuqmi ikitniqhauyut tahapkunanga Inuinaungittut kavamatkutni havaktit, piplugit havakhat qanugittuni aqnaunilu angutaunilu. Tahapkunanga Inuit havaktit, piqartuq angipyaktumik aalatqikni havagiyainut qanugittuni aqnaunilu angutaunilu

  • Hutqikninut Inuinaungittut, Inuit pivakniqhaulat 40% pilaitniqhauni havakhaqtaqni kitunikliqak havanut-tugangayut ilihaqnit (50% tapkuatluniit 81%) tapkuangulgayaqtutlu 60% pilaitniqhat pihimani hivuliqtiuniq maniyauniqlu ilihaqnit (9% tapkuatluniit 20%) qangihami ukiumi. Una allauyuq tapkunanga Inuit hunaunit piniqhauyut naunaitni aqnanit.
  • Angutit Inuit kavamatkut havaktit Inuit kavamatkut havaktit (69% tapkunangaunganit 45%). Tapkuat naamatikkutai Inuitnaungittut kavamatkut havaktit ilihaqhimayut qangiqtumi ukiqmi ayyikkutapyai aqnait angutitlu (Titigauyaq 14).
Titigauyaq 14: Inuit tapkuatlu Inuitnaungittut kavamatkut havaktit piyat havaqmun-tugangayuq iliharniq aipangani aqnatigut angutitigut

Pitaqvia: 2016 Nunavut Kavamatkut Havaktit Naunaiyautit

Titiqat unniqtutai tapkuat Titigauyaq 14: Inuit tapkuatlu Inuitnaungittut kavamatkut havaktit piyat havaqmun-tugangayuq iliharniq aipangani aqnatigut angutitigut
Aqnaunia angutaunia tamnalu Inuitnaunia naunaiqni Naamatikkutai atuqtat havaqmun - tugangayuq iliharniq aipangani (%) Naamatikkutai atungitat havaqmun - tugangayuq iliharniq aipangani (%)
Angut Inuit 69% 31%
Aqnaq Inuit 45% 55%
Angut Inuitnaungittuq 81% 19%
Aqnaq Inuitnaungittuq 80% 20%
  • Angutit Inuit kavamatkut havaktit pilarniqhat atuqhimani hivuliqtiuniq maniyauniqlu ilihaqnit qangiqtumi ukiumi hutqiyauni aqnat Inuit kavamatkut havaktit, 14% tapkunangaunganit 7% (Titigauyaq 15). Piqangittuq kititauninik angipyaktumik aalatqikni tapkuat naamatikkutai Inuitnaungittut kavamatkut havaktit atuqhimayai hivuliqtiuniq maniyauniqlu ilihaqnit aqnatigut angutitigut.
Titigauyaq 15: Inuit tapkuatlu Inuitnaungittut havaktit atuqtat hivuliqtiuniq maniyauniqlu iliharniq, aqnaunitigut angutaunitigut

Pitaqvia: 2016 Nunavut Kavamatkut Havaktit Naunaiyautit

Titiqat unniqtutai tapkuat Titigauyaq 15: Inuit tapkuatlu Inuitnaungittut havaktit atuqtat hivuliqtiuniq maniyauniqlu iliharniq, aqnaunitigut angutaunitigut
Aqnaunia angutaunia tamnalu Inuitnaunia naunaiqni Naamatikkutai atuqtat hivuliqtiuniq maniyauniqlu iliharniq aipangani (%) Naamatikkutai atungitat hivuliqtiuniq maniyauniqlu iliharniq aipangani (%)
Angut Inuit 14% 86%
Aqnaq Inuit 7% 93%
Angut Inuitnaungittuq 23% 77%
Aqnaq Inuitnaungittuq 17% 83%
  • Tahapkunanga Inuit, 39% havaktiunginangittut havaktit atuqtat havaq-tungangani iliharniq qangiqtumi ukiuqmi, hutqiyauni tapkunanga 55% tapkuat havaktiunginnaqtut havaktit tapkuat 55% (Titigauyaq 16). Mikhaani 80% Inuitnaungittut atuqtat havaqmun-tugangayut iliharniq qangiqtumi ukiuqmi, qanugittugaluaqtitlugu havaktitaunia qanugittunia.
Titigauyaq 16: Inuit tapkuatlu Inuitnaungittut havaktit atuqtat havaqmun-tugangayut ilihaqniq, tapkunanga havaktiunginnartuq/havaktinginangittuq havaktit qanugitnit

Pitaqvia: 2016 Nunavut Kavamatkut Havaktit Naunaiyautit

Titiqat unniqtutai tapkuat Titigauyaq 16: Inuit tapkuatlu Inuitnaungittut havaktit atuqtat havaqmun-tugangayut ilihaqniq, tapkunanga havaktiunginnartuq/havaktinginangittuq havaktit qanugitnit
Havakti qanugitnia tamnalu Inuitnaunia naunaiqni Naamatikkutai atuqtat havakmun -tugangayuq iliharniq aipangani (%) Naamatikkutai atungitat havakmun -tugangayuq iliharniq aipangani (%)
Havaktiunginangittuq Inuit 6% 94%
Havaktiunginnartuq Inuit 10% 90%
Havaktiunginangittuq Inuitnaungittuq 20% 80%
Havaktiunginnartuq Inuitnaungittuq 21% 79%
  • Tahapkunanga Inuit, havaktiunginnangittut havaktit pilaitniqhauyut tapkunangaunganit havaktiunginnaqtut havaktit atuqhimani maniyauniq hivuliqtiuniqlu iliharniq qangiqtumi ukiuqmi, 6% tapkunangaunganit 10% (Titigauyaq 17). Mikhaani atauhiq tapkunanga tallimat Inuitnaungittut havaktit atuqtat maniyauniq hivuliqtiuniqlu iliharniq aipangani naliangugaluaqat havaktiunginnartuq imannaqluniit.
Titigauyaq 17: Inuit tapkuatlu Inuitnaungittut havaktit atuqtat hivuliqtiuniq maniyauniqlu iliharniq, tapkunanga havaktiunginnartuq/havaktinginangittuq havaktit qanugitnit

Pitaqvia: 2016 Nunavut Kavamatkut Havaktit Naunaiyautit

Titigauyaq 17: Inuit tapkuatlu Inuitnaungittut havaktit atuqtat hivuliqtiuniq maniyauniqlu iliharniq, tapkunanga havaktiunginnartuq/havaktinginangittuq havaktit qanugitnit
Havaktut qanugitnit tamnalu Inuitnauni naunaiqni Naamatikkutai atuqtat hivuliqtiuniq maniyauniqlu iliharniq apiangani (%) Naamatikkutai atungitat hivuliqtiuniq maniyauniqlu iliharniq apiangani (%)
Havaktiunginangittuq Inuit 6% 94%
Havaktiunginnartuq Inuit 10% 90%
Havaktiunginangittuq Inuitnaungittuq 20% 80%
Havaktiunginnartuq Inuitnaungittuq 21% 79%

10.0 Naluhuiqtauluaqtut: Nunavummiut atugahuaquyai nakuuniqpaitlu pitquhit tahapkununga Inuit kavamatkutni havaknit

Nunavummiut piqatauyut piqagutauqpiaqtut naunaiqninik tatya atuqtut nakuuniqpanik pitquhit atugahuaqunilu

  • Pititlugit Inuit amihutigininut avikhimani amigaitni kavamatkutni havakhanut huniumaittut tunganitni amihutigininut avikhimani puqtunit Nunavutmi, piqartuq amihunik pityutit tapkuat Inuit atuttiaqpiaqni inungnit ilagiyai havakhat.
  • Atuqhugit piqatauyut piqatigikni katittaqnit naunaiyaqnilu piqataunit, Nunavummiut piqaqtitiyut hugiaqninut naunaipkutat nakuuniqhamun pitquhit atugahuaquni qanuqtut hugiaqni tuluqtautit havakhanut pigurhaqnilu havakniqmun avatigiyai tahapkuat Inuit tamaitnut piqataulaqni kavamatkut havakhaitnut (Titirauyaaq 13).
  • Iqaluitni, pingahuyaqniat kavamatuqatkutni Inuit havaktit tahapkuatluttauq qaphit Kavamat Nunavumi-kuni havakti maniyauyutlu piqatauyut piqatauyunut piqataupkaqnit katittaqni.
  • Piqatauyut tapkunani Kivalliqmiuni ilalgit kavamatuqatkut, nunatagauyut nunaliuyutlu kavamatkutni havaktit maniyauyutlu; havaktiulaktut, himmautaulaktut havaktit inniqhillaktut ilihaiyinik; ilihagutinut piqaqtitiyut puqtuniqhatlu ilihaqvit havakti; qangahaq iniqhiyut ilihaqtutlu ilihagutagiyut; havakhamun pivaliatitni havaktit; havaktiuyutlu havakti maniyauyutlu.

Nunavummiut piqatauyut atugahuaquni nakuuniqpaniklu pitquhit tugangayut aallatqinut maligait tugaqtut ilagiaqninut Inuit piyumayai, pilaqtunik, hannaiyaqnilu kavamatkutni havakhanut

  • Havakniahaqhuni atugahuaquni nakuuniqpaniklu pitquhit maligait ilautitlugit atuqpiagialgit ayuitnit pivaliatitni, puqtuniqhat-ilihautinik iniqhiyut, nuktiqninut ilihatqikharniqmun iliharniq, pivaliqtitni atuttiarniq ilihatqikharniqmun iliharniq.
  • Atugahuaquni nakuuniqpamiklu pitquhit havakvikmi ilalgit tahapkuninga maligait piyauyunut: havaktikhaqtarniq havaliharniqmun tahapkunani inungnut kivgaqtutit, ilaliutyaqni tapkununga Inuit ilitquhi uqauhitlu havakvikni, iliharniq, pihimainnaqnilu puqtuhivallianilu.
  • Piqaqtitni ihuaqhigialanik pinguqtaunilu inmingnut pityuhit takuyaunitigut atuqpiagialgit qanugitni pinguqtitninut iliharniqmun havagutit havakhanutlu puqtuhivalianit parnautit pitaqtauni piyaqaqni Inuit.
  • Hanivaivaiuni ilitquhit ilittuqhautit Inuit atuqpakhimayai iliharniq tamatkikni Inuit Inuinaungittutlu havaktit tautugauyut atuqpiagialgit tukligiknit pipkaqni kavamatkut havakvini tahapkuat Inuit tunngahuktitauyut atuttiaqtutlu.

Nunavut Kavamatkut Havaktit Naunaiyaut tuhagakhat akhuqyumiyat tamna atuqpiarniq ilagiaqni iliharniq uvaluniit havakniahaqhuni iliharniq atulaqnit ilagiaqnilu ilittuqhautit tapkuat Inuit Havakhat Parnautit

  • Tapkuat qulaani pingahut ihuaqhautit pukkitninut Inuit amihutikkutai aktilat uqaqtai tapkuat Inuit havaktit tapkuanguyut:
    1. ilagiaqni iliharniq uvvaluniit havakniahaqhuni iliharniq pilaqnit (56%);
    2. ilagiaqni havakhuni iliharniq pilaqnit (50%);
    3. atugahuartitni inulgammiit pinahuaqni ilihaqpallirniq (38%).
  • Tapkunani Kavamatkut Nunavut, 38% tapkuat Inuit kamayiuyut tapkuatlu 69% Inuitnaungittut kamayiuyut ilihimayai piqagianga timiuyumi Inuit Havaktitnit Parnaut. Tapkunani Kavamatkut Kanata, malguk-pingahuyaqtuni Inuit kamayiuyut (67%) tapkuatlu tamaita Inuitnaungittut kamayiuyut (100%) ilihimayut piqagianga timiuyumi Inuit Havaktinut Parnaut. Avatinnuangani nappait kamayiuyut ilihimayut tapkuninga Inuit Havaktitnit Parnautiktik ilihimayut tapkuninga qaphiuni tugagauyut tapkununga Inuit havaktitnit.

Nainaqhugit atugahuaqtitni nakuuniqpatlu pitquhit naunaiqtai tapkuat Nunavummiut

Tahapkuat atugahuaqunit nakuuniqpatlu pitquhit tuhaqviuyut tapkunanga Nunavummiut atuqtitlugu piqatauyut piqataupkaqnit katittaqvit piqatigiplugit piqatauyut atqutauyuq tahamani Kivalliq tamnalu Iqaluit avikhimanini.

Atugahuaquni nakuuniqpatlu pitquhit tapkunanga Nunavummiut

  • Havaktikhaqtarniq Itigiangalu
    • Atuqpiaqni ihuaqhigialarniq havaktikhaqhiurniq maniyauyunut
    • Pipkaqni ayuitninut unniqtutit apiqhuinitlu ayuitnit pivaliatitni
    • Ahivaqni aulatyutinut tuluqtautit havallaktunut
  • Inuit Ilitquhi Uqauhitlu
    • Piqaqtitni Inuit Qaujimajatuqangit ilitninik pilaqnit
    • Piqaqtitni pivikhaqaqtitni Inuktitut atuqtauni havakvikmi
  • Kavamatkut ilihaqnit
    • Piqaqtitni uuktutauyut ilitnit pilaqnit
    • Piqaqtitni inmingnut-pinahuaqni iliharniq
    • Atuqni aalatqikni iliharniq pityuhit
  • Pihimainnaqni Hivunmulaqtitnilu
    • Atuqni inmingnut pinahuaqni havakhat pivaliatitnit
    • Piqaqtitni pivaliatitnit pilaqnit
    • Pinguqtitni tunnganaqnit havakvikmi avatai atquhugit Inuit Qaujimajatuqangit
  • Atugialgit Ayuitnit
    • Ilaliutyaqni Inuit hunauni nunalitlu ilihimani tapkununga piyalgit ayuitnit iliharniq
    • Pivaliatitni titiqanik ayuinit
    • Piguqhainiq pinahungarniq havakhamutlu puqtuhivalianiq atuqhugit piyalgit ayuitnit iliharniq
  • Puqtuniqhat ilihaqvik
    • Pingurtitni ihuaqhihimanilu hakugiktumik inuliqutit havaqatigikni ilihaqtunut
    • Piqaqtitni puqtuniqhat ilihaqvit havakhanik uvaluniit hivuligutinik uqautyiyit
    • Pipkainiq ihuaqhilanik tamnalu uvaluniit ikayugutit puqtuniqhanut iliharniq iniqhiniq havagutit
  • Nuktirniq Ilihatqikharniqmun Iliharniq
    • Piguqhainiq ilittuqhautinik atuqhugit havakhat takuginit havatlu uqauhiginit
    • Piqartitni iniqtigutikhat ikayuqninut nuktiqni ilihatqikharniq iliharniq
    • Ihuaqharni nuktigutit ilihatqikharniqiliharniq atuqhugit Nunavut Sivuniksavut
  • Ilihaqikharniq Iliharniq
    • Piqartitni havaktinguqharniq havaniklu atuqpalianiq
    • Pipkainiq iliharniq nunaliuyuni
    • Piqaqtitni ilikkut ilihaqpaliqvit, ilihaqatinit ikayuqnit
    • Piqaqtitni titiqatigut iliharniq pilaqnit

11.0 Iniqtigutit: pipkaqtai Nunavut Inuit Havaktiuyut Qauyihaqni naluhuiqtait katitni tuhaqhittugit Inuit havakhaitnut parnautit havakniahaqhunilu iliharniq

Takukhautitninut qanuqtut akimun-piyauvaliqni Nunavut Inuit Havaktiuyut Qauyihaqni naluhuiqtait katitaulaqni ikayugiangi tuhaumatitninik Inuit havakhaitnut parnautit havakniahaqhunilu iliharniq, tapkuat Iniqtigutit taiguat pinahuaqni atuqtauninut uuminga tuhaqhitaut nainaqhugit Naluhuiqtauluaqtut qauyihaqnilu, ihuarhaqni tahapkuat hitamat pityutit.

Tapkuat hivullit ilagit Naluhuiqtauluaqtut piqagutauyut aturniqhanik hutqikni ilakhat pilaqninut, piyumayut, hannaiyaqhimayutlu Inuit piyuayumayunik uuktuqtunut atuqhugit havangittut, puqtuniqhanik iliharniq pitaqnia, inniqhimaittutlu tuhagakhanik.

Talvani nunatagauyumi puqtuninik, tapkuat qaphiuni havangittut Inuit piplugit ikitniqhamik puqtuniqhat iliharniq alilayurtaq ayyikkutainik tapkuat qaphiuni kavamatkut inniqhimaittut. Kihimik, piqaqtut allatqit nunaliuyutigut

  • Nunaliuyuni tamnatut Iqaluit uvvaluniit Ikaluktutiak, tapkunani kavamatkut inniqhimaitni amigaitqiyai Inuit pihimayut mikiniqhamik puqtuniqhat iliharniq, kavamatkut havaktitiyit akhugutiqalat havaktikharniq nunalikni Inuit uuktuqtut, tamnali taimaingituq talvani Arviat, tapkunani qaphiuni inniqhimaitut ikitqiyat tapkunangaunganit qaphiuni havangittut Inuit piqaqtut puqtuniqhanik iliharniq (Titiqat 2).
Titiqat 2: Hutqikni havangittut Inuit tapkuatlu kavamatkut inniqhimaittut
Nunaliuyuq Qaphiuni havangittut Inuit Qaphiuni havangittut Inuit piqaqtut puqtuniqhanik iliharniq alilayurtaqtut avataanutluniit Qaphiuni Inniqhimaittut tapkunani Kavamatkut Kanatami Qaphiuni-nniqhimaittut tapkunani Kavamatkut Nunavut
Nunavut 3,370 1,190 70 1,285
Kugluktuk 180 75 0 34
Ikaluktutiak 145 50 8 127
Uqhuqtuuq 185 85 N/A 30
Qauhuittuq 15 0 0 8
Qamanittuaq 245 70 N/A 32
Taloyoak 155 40 N/A 8
Arviat 370 130 N/A 51
Kangiqhiniq 255 120 0 115
Naujaat 95 25 1 10
Mittimatalik 155 85 1 52
Kangiqhugaapik 180 45 N/A 12
Iqaluit 375 130 57 595
Qikiqtarjuaq 60 20 1 6
Pangnirtung 130 50 2 46

Tuhagakhat pitaqvia: Kititaunit 2016; Kavamatkut Kanata, Tamaita Kavamatkut IEP-ngi, hannaiyaqtat tapkuat Pilimmaksaivik; Matyi 2017; Kavamatkut Nunavut, Mikhaanut Naamatikkutai Inungnut Kivgaqtiuyut, Matyi 2017

Nuttanga avataanut atuqpakniqhat unniqtutit pilaqnit, piyumayat, hannaiyaqhimanilu Inuit tapkununga kavamatkutni havakhanut, tapkuat Iniqtigutit taiguat ilalgit tahapkuninga pingahut katitaunit tuhagakhat qauyihaqnilu, pinahuaqni tahapkunanga pukkittunik Inuit amihutigini avikhimani, puqtutqiyaq qaphiuni inniqhimaittut, tamatkiknikluniit:

Havakniahaqhuni iliharniq tugangayut Nunavut Inuit Havaktiuyut Qauyihaqni nalvauyut tugangayut naunaiyainiqmun aaniaqtailiniqlu kavamatkut havanginut

  • Piqartuq 115 havangittut Inuit piqaqtut ilihatqikhaqni iliharniq tapkuninga STEMFootnote 5 tamnaluniit Aaniaqtailiniq Nunaqhiniq talvani hilattuqhaivik puqtuniani (0 talvani university puqtuniani), naunaiqhugit tapkuat havakniahaqhuni iliharniq piyaqaqniat ilagiaqninut ilauyukhat Inuit uuktuqtut hannaiqhimayut tapkununga naunaiyainiq aaniaqtailiniqlu tugangayut kavamatkutni havat.
  • Nunavut Ukiurtaqtumi Hilattuqhaivik iniqhiyut atuqpialat piqaqviuni uuktuqtukhat – talvani 2016-2017 iliharniqmun ukiungani, piqartuq 107 ilihaqtut atiliuqhimayut tapkunani naunaiyainiq- tamnalu aaniaqtailiniq-tugangayut havagutit.

Inuit havaktut parnaut tugangayut Nunavut Inuit Havaktiuyut Qauyihaqni nalvauni tugangayut hivulirniqmun maniyauniqmutlu havanguyut

  • Ilagiyaini tapkuat tatya ilauyut Inuit kavamatkutni kamayiuyut, piqaqtut 90 inungnik piyumaniqhaulat, hannaiyaqni pilatlu hivuliqtiuniqmun maniyauyutlu havanginik, pilaqtutlu hivuliqtiuniqmun maniyauniqmutlu havakhanik.
  • Tahapkunanga, 80 atuttialaqtunit Inuktitut tamnaluniit Inuinnaqtun, 30 havaktut talvani Iqaluitni, tapkuatlu 50 qangahaq iniqhiyut hivulirniqmik maniyauniqmiklu iliharniq.

Inuit havakniqmun parnaut havakniahaqhunilu iliharniq tugangayut Nunavut Inuit Havaktiuyut Qauyihaqni nalvauni tugangayut aulatyutinut havanguyut

  • Piqartuq amihunik qaphiuni aulatyutinut kavamatkutni inniqhimaittut iliharniqmutlu pitaqnit piyaiqainangittuq tuluqtautauni tahapkununga Inuit uuktuqtut tahapkununga havaqnut.
  • Piqaqtut 120 havangittut (pilaqnit) Inuit pihimayut ilihatqikharniqmun nanminiqarniqmik aulatyutiniklu.
  • Pinahuaqhugit atuqpakhimanit, tapkuangungittut iliharnqimun pitaqnit, uuktulaqtut havakniahaqhuni iliharniq havakhaqtarniqluniit nalvaulaqtugaluit tahapkunanga 60 havangittut Inuit atuqpakhimayut aulatyutinut kiinauyaliqutitlu kamayiuniqmun havaqnik aulatyutitlu havanguyut tapkuatluniit 75 havangittut Inuit pihimayut qangahaq atuqhimani aapisimi ikayugutit havagiyainik.
  • Amihut Inuit tatya aulatyutinik kavamatkut havangini parnakhimayut havakhanut pivaliatitni parnakhutik uukturniq puqtutqiyanik havakhanik (30%), ilihaqpalliqhutik (62%), iliharniqluniit (91%).

12.0 Tukliit atuqtakhat: Nunavut Inuit Havaktiuyut Qauyihaqni

ESDC-kut Nunaqaqaqtuligiyit Ukiurtaqtumilu Qauyihaiyit Havakvia nigiuktut piqatigininik tapkuat Tungavitkulu Timiuyuq-kut tapkuatlu Kavamat Nunavumi -kuni (atuqhugit tapkuat Nunavut Inuit Havaktiuyut Qauyihaqni Pitquhiligiyit Havaqatigit Ilagit) pivaliatitnini tapkuat 2020 Nunavut Inuit Havaktiuyut Qauyihaqni tuhaqhitaut. Tamna tukliq NILFA tuhaqhitaut ilaliutiniagai tapkuat qauyihautit nutat tuhagakhat katitauni atuqhugit tapkuat APS 2017 pilaqtitnilu unnittiaqhimayut naunaiyaqni tahapkuat piqatigikni tahapkuatut pityutit tapkuatut aqnauni angutauni, aaniaqtailiniq, ukiungi, ahiilu inuliqutit-kiinauyaliugutit qanugitnit tapkuatlu Inuit pilagutai, piyumani, hannaiyaqhimanilu kavamatkut havaktit piplugit hivuagut ayurnaqhimayut, ilautitlugit nunaliuyunit.

A1 Ilaliutiyaq: Unniqtutai Aturniqhat Taiguhit

A1.1 Inugiaknit, hiamaumani nunaliqutitlu

Inugiakni

Ilalgit tapkuat tamaita kititauhimayut inugiakni Nunavutmi, tapkuat ilalgit Kanatamiut nunaqaqatauyut (inunitigut nunataqhimanitigutlu), ahiningaqtut nunataqtut nunaqainangittutlu nunaliuyut ilagiyailu nunaqaqatai tahamani Kanatami.

Talvani kititnini, tamaita iglumiutagit Nunavutmi pitaqtut taphuminga takiyumik-tatatiqvik Kititityut, tapkuat ilaqangittut Kanatamiuni nunaqaqatauyut nunaqallaktut ahiitni nunaqyuani; ilaunginnaqtut tapkunani Kanatamiuni nguyaktit havagiaqhimayut hilataani Kanata; Inuit nunalgit havakviuyuni katihimaniqni tahapkuatut aaniaqvit, munaqhiviuyut angilgat itiqtauvikyuatlu; Inuitlu nunalgit katihimaviungittuni katitaunit iglugiyaini tahapkuatut havakvit hiniktaqvit, hiniktaqviuyut, aulartunutlu hiniktaqvit, tapkuatlu ilihaqtut iglugiyai. Tuhaqpaligiami, takulugu Kititauni Inugiaknit.

Nunavut Inuit

Talvani Kititauniani tamnalu Nunaqaqaqtut Inuit Naunaiyaut, tapkuat Nunavut Inuit inugiakni tikkuaqtauyuq tahapkunanga inungnit naunaiqhiyut tamnauyamingnik "Inuk (Inuit) ilikkut hunauni" nunaqaqtutlu Nunavutmi.

Tapkunani Nunavut Kavamatkut Havaktit Naunaiyaut, Nunavut Inuit ilalgit inungnik naunaiqhimayut hunauyamingnik atiliuqhimani malikhugu tamna Nunavut Angigut. Kiuyut pilat inmingnik-naunaiqni piplugit naliaknik ilauyamingnik taphumunga Nunavut Tunngavik Nanminilgit Atiliuqhimayut Titiqat.Footnote 6 Inuit pilaqtut atiliurniqmik pigumik:

  • Tamna Kanatamiuni nunaliuyuq
  • Tamna Inuk malikhugu tamna Inuit pitquhiat atuqpaknitlu
  • Naunaiqnia tamnauyanga Inuk

Nunaliuyuq

Nunaliuyut unniqtuqhimayut tapkunanga Kititaunit avikhimanit.

A1.2 Havaktut tapkuatlu havaktiuyut

Havaktiuyut

Tugangayut inungnut ukiulgit 15 avataanutlu piyut, atuqtitlugu tamna taiyauyuq havaguhiq, havaktitauyut uvaluniit havangittut.

Havaktiuyut = Havaktut + Havangittut

Havakpakhimayut havaktiuyut

Tugangayut inungnut 15 ukiulgit avataanutlu tatya havaktiuyunittut tapkuat havaktut qangaliqak atuhaqtunik qangiqtunik (tamnatut taimanga aipangani).

Havaktut

Inuit piyut, atuqtitlugu tamna taiyauyuq pivigiya:

  1. Kitunikliqak havaktuq tamaitni havaqni uvaluniit nanminilikni
  2. Havaqaqhimayuq kihimik havangittuq piplugit inminut aaniarniq pimmaqlukniqluniit, inminik ilagiyaluniit havagiyait, haalitirniq uvaluniit havamut ihuigiyaqarniq.

Havangittut

Inuit piyut, atuqtitlugu tamna taiyauyuq pivigiya, havangittut tamnalu havakhaqhiurtuq, havangipkagaulaktuq, uvaluniit havakhalik pigiaqtukhamik iluani hitamat havaguhiqni.

Havangittut amigaitnit

Tapkuat qaphiuni havangittut Inuit atuqatigiktut katitlugit havaktiuyut (havaktut havangittutlu).

Havaktiuyut piqatauyutamigaitni

Tapkuat katitlugit qaphiuni Inuit piyut naliaknik havaktut havangittutluniit atuqatigikni havalat ukiulgit inugiaknit.

Havaktiuyuningittut

Havalat ukiulgit inuit piyut, atuqtitlugu tamna taiyaunia pivikha, naliaknik pingittut havaktut havangittutluniit, naunaipkutagiplugu, inuit piyut ubluq tamaat ilihaqtut tatya ilihaqatauyut, angilgamikni kamayut, havaguiqhimayut, ukiup ilainani havaktut qiningittut havakhamik, tapkuatlu inuit havalaittut piplugu akuniuyuq aaniaqtut uvaluniit pimmaqluktut.

Inuit naamatikkutai amihuni

Tapkuat qaphiuni Inuit atuqatigiktut tapkununga katitlugu inugiaknit (Inuit tapkuatlu Inuitnaungittut) piplugit havaktiuqatauyut ilagit.

  1. Inuit atuqatigiktut havaktiulaqtunut ukiulgit inugiakni: tapkuat qaphiuni Inuit atuqatigikni tapkuat katitlugu (Inuit + Inuitnaungittut) havaktiulat ukiulgit inugiakni.
  2. Inuit atuqatigiktut tapkununga havaktiulat: tapkuat qaphiuni Inuit atuqatigiktut tapkununga katitlugu inugiaknit talvani havaktiulaqtut.
  3. Inuit atuqatigikni havaktunut: tapkuat qaphiuni Inuit atuqatigikninik tapkuat katitlugu havaktut inugiakni.
  4. Inuit atuqatigikni havangittut: tapkuat qaphiuni Inuit atuqatigikninik tapkuat katitlugu havangittut inugiakni.
  5. Inuit atuqatigikninik tapkuat inugiakni havaktiuyuningittut: tapkuat qaphiuni Inuit atuqatigikni tapkuat katitlugit inugiakni talvaningittut havaktiuyuni.

Inuit naamatikkutai tapkunani kavamatkut havakhai hatqiqtitauyut tapkuatut:

  1. Tapkuat qaphiuni Inuit havaktit atuqatigikni tapkuat katitlugit inniqhimayut inniqhimaittutlu havakhat.
  2. Tapkuat qaphiuni Inuit havaktit atuqatigikni tapkuat katitlugit inniqhimayut havakhat.

A1.3 Havanguyuq havakvitlu

Havanguyuq (piplugu tapkunangaNunaqyuaqmi Havanguyut Taiyaunit)

"Havakhaq" tugangayuq tamna qanugittunia havaq havagiyauyuq havanguyumi, havaq tamnaunia tamaitnik havanguyut atuqtauyut taphumanga piluaqtumik gavakti iniqhiyanga taphuma taihimayumik havallik. Havanguyuq ihuaqhihimayut havat tapkuat naamaktumik ayyikkipyait havaq havangiyaunia.

Qanugittunia havaq unniqtuta piplugu havagiyai, havat havgiyaily, havat havagiyaqaqnilu, amihuni ilalgit pityutai tahapkuatut hunat hanayaunit uvaluniit atuqtauni, taman havaktit pityuhit atuqtauyut, tapkuat hanalgutit atuqtauyut, hanayauyutlu kivgaqtutitlu piqaqtitni. Havanguyut tamaitnut ihuaqhihimani piplugit ayuitnit qanugittuni tamnalu ayuitnit puqtunit.

Havanguyut taiyauyut atuqhugit tapkuat Nunaqyuaqmi Havaknit Taiyauni (NOC) havagutai. Talvani 2016 Kititauni, tapkuat NOC 2016 havagutai atuqtauyut. Takulugit tahapkuat atatyutai tuhaqpaligiakhaq takulugu tamna Nunaqyuaqmi Havanguyut Taiyaunit – Piqaqnit Havaguatilu.

Havanguyuq tuhagakhat piyaulat tapkununga:

  1. Havalgit inungnut
  2. Inuit qangahaq havaqmik atuqhimayut.

Havakvit (piplugu tapkunanga North American Havakvit Taiyaunit Havagutai)

"Havakvit” tugangayut tapkuat tamaitnut havagiyaunit ilagit tapkununga maniliugutit hanayaunit ilagit, aturniqhat piqatauni taihimayumi atauttimittut huliniit. Tamna huliniit piluaqtumik pityuhiq ilaliutini hunat kivgaqtutitlu ilaliutinit, havaq maniktakhaitlu hanayangit hanayangi atauhiq uvaluniit ilaplugit hunat tamnalu/uvaluniit kivgaqtutit (hanayat). Amihuniqhani, tapkuat huliniit unniqtai havakviup tapkuat ihuaqhihimani piplugit tapkuat hanayauni pityuhit atuqnit.

Havakvit taiyauyut malikhugit tapkuat North American Havakvit Taiyauni Havagutai. Talvani 2016 Kititauni, tapkuat NAICS 2012 havagutai atuqtauyut. Tuhaqpaligiami, takulugu tamna North American Havakvit Taiyauni Havagutai (NAICS) Kanata 2012.

Havanguyuq tuhagakhat piyaulat tapkununga:

  1. Havalgit inungnut
  2. Inuit qangahaq havaqmik atuqhimayut.

Nunavut inungnut ilagiyai

Tapkuat Nunavut inungnut ilagiyai ilalgit inungnik aulatyutit (tapkunani kavamatuqatkut, nunatagauyut, nunaliuyutlu puqtunit), ilagiplugu ilaliutini havanguyut tapkunani aaniaqtailiniq munaqhiniq inuliqutitlu ikayugutit, iliharniq kivgaqtutit inmiguqtutlu ilagitlu kivgaqtutit.

A1.4 Iliharniq

Iliharniqmun pitaqnit

Uuktugautit inungmun puqtuniqpat iniqhimani ilihaqnit.

"Ilihatqiqhaqni (puqtuniqhat) iliharniq alilayuqtaq uvaluniit ayyikkutanik titigartaq" tugangayut tapkununga naliat uvaluniit pingittuq inuk iniqhihimania ilihatqikharniq iliharniq uvaluniit puqtuniqhanik iliharniq alilayurtaq, iniqhiyuq titigartaq, uvaluniit ayyikkutanik titigartaq. Ilihatqikharniq iliharniq (puqtuniqhat iliharniq) alilayurtaq uvaluniit iniqhiyuq titigartaq ilalik ilihautinik uvaluniit havakniqmun puqtuniqhat iliharniq alilayuqtat uvaluniit titigartat pitagaulaqni iniqhipluni talvanga ilihatqikharniq iliharniq. Puqtuniqhat iliharniq ayyikkutai titigartat ilalgit tapkuat atuttiaqni iniqhiniq taphuminga puqtunirhaq iliharniq ayyikkuta uuktugaut tapkuatut Tamaitnut Iliharniq Pivaliatitnit (GED) uuktugaut, uvaluniit pitaqnia tamna Inirniqnut Atuqtauvakni Iliharniq (ABE) titigaqtat tapkunani ayyikkutai tapkuat inirtauni ilihatqikharniq iliharniq. Tuhaqpaligiami tapkuninga iliharniq unniqtutai ihumagiyaunilu, takulugu tamna Iliharniq Naunaipkutat Hivuligutit, Kititauni Inugiaknit, 2016.

Havat ilihautigiyat

Tugangayut tapkuat havagini uvaluniit pityutit iliharnit uvaluniit ilihautit piqtai piluaqtumik ilihautit uvaluniit havagutit ilihaqtat. Una alautyuta tugangayuq tapkununga aturniqhat havagini uvaluniit tapkuat ilihautit uvaluniit iliharnit inuup puqtunirpaq iniqhimaya ilihatqikharniq titigartaq, alilayurtaq uvaluniit degree, taiyaunia malikhugu tapkuat Taiyauni tapkuat Iliharnqimun Havagutai (CIP) Kanata 2016.

Una aalatqiguta tuhaqhityutauyuq inungnut ukiulgit 15 ukiuliknut.

STEM havat ilihautigiyat

Tugangayuq tapkununga naunaiyainiq, pitquhiliqutit, qauyimayiuniq, naahautiliginiqlu tapkuatlu qagitauyanik naunaiyainiq havagiyai iliharniqmun.

Havagutit taiyauyut malikhugit tapkuat Taiyaunit Iliharniqmun Havagutit (CIP) Kanata 2016. Tuhaqpaligiami tapkuninga STEM ahianguqnilu tapkuat unniqtutai atukhaliqtitlugit, takulugu tamna Iliharniqmun Naunaipkutat Hivuligutit, Kititaunit Inugiaknit, 2016.

Page details

Date modified: