Yunadhe ɂası hołé t’ąt’u honet’ı̨ ha Yatı begharé ɂası hołé t’a ɂełk’ech’a hoɂą t’a Tłes k’é hots’ı̨ Tu ch’ele k’onı̨ ɂeją beye yatı hołé ha

1. Bonıdhı́

1.1. Yatı begharé hoghedı ha holı̨

T’ą dene ɂedırı K’oldhere nedhé-Denededłı̨ne ɂeła ɂası k’enadé hots’ı̨ (CIWG) ɂedırı ɂasıe hok’enadé t’á Tłes k’é naré tu ch’elé hoghedı́ ha yatı Nedhe holı̨ dene hel sughuá ɂası hok’enadé hodorelɂı̨h Canada nąne hoɂá k’oldé bets’ı̨ dene hel t’ąt’u T’a k’oldhé-chu-K’oldé hobehel ɂasıe ɂeła k’enade t’ąt’u nǫ́k’e ghena k’anóta, hesúhudı hu, ɂeła ɂas k’enadé chu ɂełts’edı̨ k’e nųt’a t’a begharé hołé ha. T’ą dene ɂedırı CIWG hel dełtth’ı́ k’ı́ hotthé behayaı̨tı hots’ı̨ holı̨ nı̨h t’a k’oldhé hobehel nodher nı̨ t’ok’e ɂası hok’enats’edé naré dene naradé bel benare ɂedų ghonı̨ ɂá t’ok’e dene naradé ɂası ɂełk’ech’a honet’ı̨ ɂedırı ch’ası ha, ku t’a ɂasıe hulɂąsı dene ha hołé ha nųt’a hoɂą ɂeyer honaré ɂedırı tu ch’ele t’ąt’u beneredı́ ha t’oho soreldhęn hutł’ır de. Dene tth’ı́ bel nodhı́ hoɂą, Begharek’ą dene chu t’ok’e naradé sı bel nodhı́ ha t’oho ɂedırı dene ɂeją CIWG hots’ı̨ hel ɂedırı yet’seranı̨ k’esı bek’anotá hoɂą t’ąt’u beneredı tłes k’e hots’ı̨ tu beredı́ ha t’oho nodhı́ dene t’ąt’u ɂehena sı nǫ́k’e bech’ası chu beghą hılchu k’esı haılé sı. Ɂedırı ɂerıhtł’ıs holı̨ k’ı t’ą dene ɂedırı CIWG hel dełtth’ı́ k’ı́ bel nı̨, kulı nahıyé yatı beye thela k’ı́ horelyų dene ɂedırı ghą t’a danı̨dhęn sı beyatıé k’e hılé ghonı̨ sı.

1.2. T’a xa hołé ha

T’a ɂerıhtł’ıs begharé ɂası ghą yatı ha selyá k’ı́ ɂedırı CIWG hots’ı̨ dene bel halyá nı̨ ɂedırı t’ą ECCC hots’ı̨ dene behel beghare t’a dųhų t’a holı̨ chu yatı thelá  dųhų t’a ɂedırı CIWG hots’ı̨ dene bets’ı̨ yatı ɂá, ku horelyų yatı ɂedırı yunadhe ɂası hołé hobası dene be nųt’a ha yeghą ɂesodanı̨dhęn yatı nı̨raɂá horelɂı̨h de ɂedırı ECCC bets’ęn. Ku t’ą losı dene yets’ęn yatı nı̨ɂá horelɂı̨h de ɂeją ts’ęn detł’ıs ba hoɂą e-mail k’e sb-os@ec.gc.ca or mail.

1.3. Ku ɂedłąt’u ɂedırı ɂerıhtł’ıs begharé ɂası ghą yatı ha hołı̨ nı̨

T’a ɂerıhtł’ıs begharé ɂası ghą yatı ha k’ı́ yatı dųhų ts’ęn beghą ɂası holı̨ nı̨ hots’ı̨ sı, ɂedırı yatı t’a t’ąt’u ɂası hoghedı chu yatı bet’a ɂası hoghedı ɂełnąlyé dąlı̨ hobası. T’a ɂerıhtł’ıs begharé ɂası ghą yatı holı̨ sı t’ą dene ɂedırı ECCC hel dełtth’ı́ sı beyatıé hel halyá sı, t’ą benaré nodhı́ chu t’ą ɂeyer honaré nakoreldé bek’anota hoɂą t’a danı̨dhęn sı beyatıé hel ɂeją beghą yatı holı̨ sı T’a dene t’aradı́ beyatıe ghą ɂedırı ɂerıhtł’ıs yası dene xa detł’ıs.

2. T’a ɂedırı ye hųlı̨

2.1. Horelyų ɂedırı tłes k’e hots’ı̨ tu¹ ɂełetł’ır t’a dene yeghą t’anı̨dhęn

Ku t’oho nı̨h ghalada de t’ok’e tłes k’é naré tłes hılchú ha to Alberta yutthı̨ ts’ęn horı̨cha bek’enats’ı̨dé sı k’asjęnę yunı̨ 50 nęnę hudher. T’a tłes k’é ɂası k’enats’edé tu łą bet’oredhı́ sı la k’e. T’a tłes hılchu sı ɂeją tłes k’e hots’ı̨ tu chu t’a beghodher sı hotł’es tué bek’onı̨ hoɂą t’ok’e tu ch’ele k’onı̨ ɂeją beye². Tłes k’é naré t’a ɂası bek’onı̨ sı horelyų t’a tu bet’orı̨dher sı nı̨h k’enats’edé, tthenadzıs hu, tłes hılchu, chu t’a tu chęnę natł’ır ɂeyer lak’e naré horelyų hılchú ɂeyer honaré. Tu t’a hılchu sı ɂełk’ech’a ts’ęn hané sı nahıye borełnı̨ tth’ı hel t’ok’e ɂełetł’ır sı tu ch’ele k’onı̨ ɂeją beye ts’ęn sı. Tu ch’ele k’onı̨ k’é bet’a ɂası ha horełnı̨ hoɂąsı t’ą nǫtue ts’ęn hutł’ır sı, ɂeyı hel nı̨h necha bet’oreɂa t’ok’e bek’onı̨ ha ɂeł necha ye. T’a tue ɂełetł’ır tłes k’e hots’ı̨ tu t’ok’e tu ch’ele k’onı̨ beye hųlı̨ sı ɂası horı̨cha sı selyé ha t’ą lak’e betł’esé hoɂąsı ba, ku t’anı̨łtha bets’ı̨ la k’e hughı̨ɂą dąlı̨ gharé t’ąt’u ɂeyer honaré tu hoghedı k’e nųt’a ha. T’a lak’e betł’esé dahola sı Canada hots’ı̨ K’oldé hodoreké sı t’ąt’u begharé ɂası hoghedı yatı hołé t’ąt’u ɂeyı tu soreldhęn hutł’ır tł’ąghe de t’ąt’u beredı́ ha (tu ch’ele k’esı hudzı sı). Ku ɂedırı benanódé sı t’a tu soreldhęn hutł’ır sı t’ąt’u beredı́ bel hadé nezų ha husą́ chu ɂeyı hut’a hı hųlı̨ hú t’ąt’u ɂedırı ɂełtth’ı hołé hadé.

T'ąt’u ɂedırı yatı hołé ha t’ok’e tłes k’é naré tu ch’elé hoghedı́ ha yatı Nedhe bası t’ąt’u yatı łué hoghedı́ sı hots’ı̨ ɂedų ha Łue hoghedı Yatı Nedhé tu ch’ele beredı ghą yatı sı ɂedırı ɂa ɂedų ha:

• ɂeyer honaré tłes k’é daholá sı ɂı̨łaghé Desnedhe naré bek’enats’edé sı (Athabasca Des nedhé);
• ɂeyer honaré nąnı Denededłı̨ne naradé t’a tu ch’ele beredı sı bası ɂı̨lé danı̨dhęn hel t’ąt’u nakoreldé sı beghą ɂedırı t’a due danı̨dhęn sı t’ok’e ɂeyer honaré tłes k’é daholá naré;
• tłes k’é ɂeghadalada t’a t’ok’e tłes k’é hots’ı̨ tu bet’ahot’ı̨ sı ɂedų sı; ɂeyı hel
• t’a tłes k’é nare horelyų yudaghé ts’ęn holá sı Wood Buffalo Ɂëjere k’onı̨ National Park hots’ı̨, UNESCO Nı̨h Bąnı̨ Nı̨h hoghedı k’eyaghé, ɂeyı hel Peace Athabasca Delta naré.

2.2. K’oldhere nedhé- Denededłı̨ne ɂeła ɂası k’enadé (CIWG)

Ku ɂedırı CIWG t’a k’enadé beghą yatı hųlɂá chu t’ą yek’e dełtth’ı́ benanųta horı̨lɂı̨h de, ɂeją nųłɂı̨h la T’a K’oldhere nedhé-Denededłı̨ne ɂeła ɂası k’enadé Tłes k’é naré tu ch’elé hoghedı́ ha yatı Nedhe holı̨ beghą. Ku ɂeyı gá t’ą CIWG hots’ı̨, t’ok’e Denededłı̨ne naradé chu t’a ECCC ɂası k’enadé sı ɂełá yek’enadé.

2.3. Ku ɂeyer honaré Denededłı̨ne naradé benaré nı̨h k’e t’anodhı ghonı̨ yek’e nakoreldé ɂedų hané ghonı̨

Ku ɂeyı ghą honet’ı̨ ha t’a tu ɂełetł’ır t’ok’e tłes k’é lak’e naré t’a tu ch’ele k’onı̨ hots’ı̨ nıtł’ır hadé, t’a tłes k’é hots’ı̨ tu ch’ele sı, t’ąt’u nodhı́ hadé t’ąt’u ɂeyer honaré Denededłı̨ne naradé nakoreldé hobası yuyaghe des k’e naré naradé sı bebası t’ok’e tłes k’é hots’ı̨ ɂası ch’ele ɂa benęnę k’e ɂedu hajá sı ɂehena chu nı̨h k’e ɂası hobası ɂedırı lak’e dahola t’a. Ku ɂeyı ts’ı̨ɂąne, nąne ɂeyı Denededłı̨ne naradé ɂedırı ɂası k’enats’edé ts’eranı̨lé sı ts’ere hotıe halya dekulı, t’ą dene CIWG hel dełtth’ı́ haradı́ hu hotıe t’ąt’u dene hel t’ahuɂa sı henerenı̨ hodorelɂı̨h chu t’a ɂası hųlı̨sı horelyų danełɂı̨h hodorelɂı̨h t’ąt’u Denededłı̨ne chu Dene ɂehena t’a ɂa ɂası k’enadé k’anota ha ɂedırı tłes k’é nare tu ch’ele nıdıł sı degharé honet’ı̨, beneredı́ chu hołé hılé. CIWG t’a begharé ɂası hołé ha dé t’ąt’u dene hel hotthe behayaı̨tı nı̨sı k’e hası t’a nąne hoɂá k’oldé t’a ɂası dałtsı hoɂą k’e Denededłı̨ne t’ok’e naradé hobehel, t’a ɂası ɂedų ghonı̨ sı danełɂı̨h hel, chu t’ąt’u ɂası ɂa due hajá de sehenųt’a ha.  

3. Yunadhe ɂası hołé t’ąt’u beghare tłes k’é yatı begharé ɂası hołé t’a ɂełk’ech’a hoɂąsı net’ı̨ ha

Ku ɂedırı k’e nųt’ą hadé, ɂedırı tthere hoɂąsı t’a yatı holı̨ sı bası horelyų ɂeyer honaré ɂası net’ı̨ ghare chu t’a honet’ı̨ sı t’ąt’u ɂa nı̨h k’e ɂedų ghonı̨ sı ɂeyı k’e nodher dé. T’a CIWG hots’ı̨ dene k’ı ɂeyı ghadalana sı t’ąt’u ɂeyı hulɂá ha:

• Ku ɂëdłaghe hųlı̨ ɂa dųhų t’a tłes k’é hots’ı̨ mine tu ch’ele hųlı̨sı chu t’ąt’e hųlı̨ yunadhe ha?
• Ku ɂëdłaghe t’a hoɂą ɂá ɂeyı ɂası ch’ele selyé ha t’ok’e tłes k’é hots’ı̨ tu ch’ele hųlı̨ sı hots’ı̨?
• Ku tu soreldhęn kuę tu hutł’ır hadé beredı́ dé ɂeyer tłes k’é hots’ı̨ tu boghedı hoɂą, ɂedłąt’u ɂeyı nezų halyá walı ɂa dene yet’a ɂesóné ch’a ha, nı̨h chu sǫlaghe tsamba nalya yatı hel Denededłı̨ne ɂehena beghą besdołe ch’a, ɂedırı hel Nı̨h bąnı̨ Denededłı̨ne t’ąt’u Ɂehena Boghedı Yatı Nedhe Holı̨ (“UNDRIP” hulyé)?
• Ku ɂëdłaghe t’a ɂası nezų ɂa nąne hoɂa t’ą k’oldé t’ąt’u tu ɂełetł’ır tłes k’é hots’ı̨ tu t’alyé há?

Horelyų ɂedırı t’a honı̨dhęn beghą yatı nezų hołé hadé, CIWG hots’ı̨ dene ɂedırı nake ɂası dałtsı hası̨:

1. Nąne hoɂá t’ą k’oldé yatı hełtsı haılé ɂedırı tłes k’é hots’ı̨ tu ch’ele beredı́ ha, ɂeyı chu
2. Nąne hoɂá t’ą k’oldé dene hel t’ąt’u ɂedırı hoghedı t’ąt’u tu soreldhęn tł’ąghe tu selya hı̨łdu tłes k’é hots’ı̨ tu beredı́ ha.

Ɂedırı nake hots’ı̨ ɂası honet’ı̨ dene hel hołé ha degharé yatı k’enelt’e ghare nake honet’ı̨ gharé yatı k’enelt’e ha bet’a horelyų honet’ı̨ ha t’a hotthé yatı k’é ɂedırı CIWG bebası. Ku t’ąt’u honet’ı̨ chu t’ąt’u ɂeładųne hel net’ı̨ ha nųt’a ha dene hel ɂedı̨nı̨ ttheré bek’anóta t’ąt’u nı̨h k’e ɂası sughuá hok’enats’ede ha sǫlaghe tsamba nalya yatı hoghedı chu Denededłı̨ne ɂehena yatı chu dene nezu daghena ha nı̨h k’e ɂeyer honaré, ɂeyı hel t’a nı̨h k’e ɂesonódhı ha hoghedı dene tth’ı́ nı̨h t’a ɂesóné ch’a hel. Ku t’a beghare ɂası hoghedı ha yatı k’anota ha Denededłı̨ne beyatıe tth’ı hel horelyų ɂeła ha, ku ɂeją hots’ı̨ yatı tth’ı́ naltsı ha Tłes k’é nare Nı̨h hoghedı (OSM) hoɂą ɂeyı hel t’a ɂerıhtł’ıs heghą nı̨sı Alberta k’eyaghe k’oldé bets’ı̨ Tłes k’e hots’ı̨ tu hoghedı dene ɂeghadalana . T’a begharé ɂası hoghedı ha yatı hołé, t’ąt’u honet’ı̨ ha, chu t’a ɂası k’oją chu t’ąt’u ɂeyı honet’ı̨ ɂarelyų ɂeła nı̨lyé hel nodhı́ hoɂą.

Ku ɂedırı hılchu t’ąt’u tu soreldhęn chu beredı́ hel ɂedırı OSMW tth’ı beredı Athabasca Desnedhé ye chu t’ok’e benaré des ɂełk’ech’a ye bąnełt’u bel hoɂą nezų hadé.  T’a CIWG hots’ı̨ dene ɂedırı ɂedanat’e sı t’atthé ɂası beghare honet’ı̨ ɂenayıt’e nı̨ Ɂası honet’ı̨ t’ąt’u Tłes k’e hots’ı̨ tu nıdı́ł ha ɂerıhtł’ıs. T’a ɂası hulɂąsı ɂedırı nı̨ chu ɂełk’ech’a ɂası honaré honet’ı̨ nı̨ t’ąt’u ɂası k’aɂų halyé t’a ɂası bek’onı̨ sı ɂedırı OSMW beyé hots’ı̨ horelyų ɂeyı hots’ı̨ huto yası ɂeyı hots’ı̨ t’a nıdıł ha OSMW soreldhęn sı Athabasca Desnedhé ye chu benaré tu yé tadıł ha. Horelyų t’a ɂełk’ech’a hųlı̨ bek’oją hotthé net’ı̨ hel t’ąt’u nezų huto ɂeyı ląt’e ha.  Nahıye ɂası t’a hotthé sı ɂedırı ghare t’a honet’ı̨ sı ɂełetł’ır ha t’ok’e la k’e hots’ı̨ tu bek’onı̨ ha ku ɂeyı tu, ɂałų bet’ahot’ı̨ nadłı̨ ha ɂeją OSMW ye hots’ı̨ ɂeyer nı̨h ye hots’ı̨ hel, ku ɂedırı bet’oredhı OSMW hots’ı̨ t’ok’e deddhaı k’e hųlı̨ sı bet’a ɂası k’enałtsıl chu t’ąt’u ɂedırı OSMW bet’ordhı nadłı̨ ha tłes ta ha nǫ́yaghe ts’ęn. Bek’ı̨nı̨ t’a hołé hadé t’ą betł’esé tłes k’e dahola sı beł ɂeghalana t’ąt’u ɂełk’ech’a ɂası hųlı̨ net’ı̨ ha t’ąt’u bet’orı̨dher walı sı ɂeła hutó tthenę ts’ęn.

Ku ɂedırı yatı horı̨cha ɂa t’a ɂełk’ech’a hųlı̨ sı net’ı̨ hoɂą t’ąt’u OSMW nıdıł ha, ɂeyı hel t’a begasé hoɂąsı t’ąt’u ɂeyı yatı hųlı̨ gharé selyé chu boghedı ha, t’a CIWG hots’ı̨ bel, Pathways hu Alliance, chu t’ą ɂedırı ląt’e ɂeghadalana  Canada hots’ı̨ horelyų ɂedırı k’esı danı̨dhęn sı ɂedırı hołé ha:

• ku ɂedırı hotıe bek’oją chu t’a hoɂą beghą yatı theɂą t’a dene ha hoɂąsı t’ok’e tłes k’é hots’ı̨ tu soreldhęn kuę hutł’ır sı tłes k’e hots’ı̨ tu beredı t’a ɂełk’ech’a hųlı̨ sı horelyų net’ı̨ hoɂa; chu
• Ku ɂeyı t’a bek’oją hots’ı̨ yatı sı ɂedırı OSMW bets’ı̨ t’anełt’e chu t’a beye hųlı̨ nı̨h dąłt’u, t’a honet’ı̨ hoɂąsı besoreldhęn chu t’a nıdıł hel t’a ɂełk’ech’a ɂa.

Ɂedırı t’a hołé bet’a yatı nı̨t’a ha ɂedırı CIWG bets’ęn t’a ɂedırı ɂa ɂesohúne ghonı̨ t’a dene xa hoɂąsı hots’ı̨ honezı hel net’ı̨ t’ąt’u tu soreldhęn chu nıdeł ha ɂedırı OSMW bets’ęn  Desnedhé Athabasca beyé.

Ku ɂedırı nodher dé, t’a ɂası nodher hots’ı̨ net’ı̨ t’a ɂełk’ech’a benaré hųlı̨ sı t’a nah hots’ı̨. Ku ɂeyı yatı ɂenahut’é chu honezı benare hel net’ı̨ de, t’a CIWG hots’ı̨ dene dałtsı ha K’oldher Minister Nı̨h chu Nı̨h k’e t’ahúɂą ts’ęn Canada nąne hoɂą bets’ęn. T’a yatı holı̨ sı K’oldher bets’ęn ɂedırı ts’ęn ha t’ąt’u yatı bek’e nı̨t’a ɂası hoghedı ha t’ąt’u tu nıdıł sı bası t’ok’e tłes k’é hots’ı̨ tu ch’ele hoghedı ha. T’ą dene CIWG hots’ı̨ ɂedırı k’odorelyą t’ąt’u dene k’esı ɂası k’enats’edé beyatıe gharé. Ku CIWG hots’ı̨ dene ɂedırı ghą ɂası hołé hodorelɂı̨h de, t’ąt’u naılná chu bek’e yatı nı̨t’ą sı ɂedırı ɂąsk’athe kulı t’a nąne hoɂa yatı k’e, ECCC ɂałų nadanetá ha t’ok’e nąne k’oldé hel t’ąt’u ɂedırı hołé ha.

Begharé hozelker ha yatı

• Ku yatı ɂedırı ghorı̨ɂá nets’ı̨ chu/net’ı̨ ha nı̨dhęn hu t’ąt’u nuhnı̨ nųlɂı̨h Ku nets’ı̨ de, t’a nı̨dhęn sı hotıe dek’erųtł’ıs la t’a nı̨dhęn sı.
• Ku ɂëdłaghe begharé huto t’a bek’e nı̨t’a ha nı̨dhęn benanódé ha t’a ɂełk’ech’a ɂasıe beghą nı̨dhęn sı?
• Honezı yatı begharęt’a ha nı̨dhęn hu tu soreldhęn chu nıdıł ha t’ok’e tłes k’é ghalada naré tu t’ahot’ı̨ ghą t’a bel huto bedı̨ nı̨dhęn há?
• Ku ɂëdłaghe ɂası bet’a ɂedų ghonı̨ ha nı̨dhęn ɂa t’a ɂełk’ech’a ɂasıe bel ha ɂedırı hel nı̨t’a há?

4. T’atthe ɂası honet’ı̨ begharé nı̨h hoghedı yatı hołé

T’a ɂası beghą yatı hųlı̨ sı ɂełk’ech’a yatı hųlı̨ sı t’ąt’u begharé nı̨h hoghedı ha t’ąt’u hołe ha ɂedırı CIWG beyatıe gharé nąne hoɂa k’oldé t’ąt’u ɂası ts’ęn k’oldé tu soreldhęn tłes k’é naré nıdıł ha. Ku ɂedırı t’a honet’ı̨ sı ɂedırı yatı gharé sı ɂeją beneredı hoɂą t’atthe yatı k’e ɂedų tth’ı́ halyé ba hoɂą, chu begharęt’a hel.  

Ku ɂedırı honet’ı̨ sı dųhų yatı thęɂą hots’ı̨ sı nąne hoɂa k’oldé t’ąt’u k’oldé yatı ts’ı̨ɂąne bet’oredhı ha t’ąt’u begharé ɂası hołé ha nųnı̨dher de.  

4.1. Begharé ɂası hołé nı̨h hoghedı ha yatı

T’ą dene CIWG k’e dełtth’ı ɂedırı ɂası dathełtsı̨ sı t’ąt’u ɂası hoghedı ha yatı k’enadé ha:

• T’ą dene ɂeyer naré naradé nakoreldé k’enadé, sughua daghena, chu horelyų Denededłı̨ne naradé bel sehoɂą ha nųt’a hoɂą yunadhé ɂedırı yatı k’e ɂeją Denededłı̨ne naradé ɂedı̨nı̨ t’anı̨dhęn t’a (ɂedırı UNDRIP yatı k’e, i.e. ɂedets’ęn k’olde hobası́) 
• Ku t’a sughuá t’a dene ha hoɂąsı ttheré ts’ęn nı̨lyé hoɂą t’ąt’u tu ch’ele soreldhęn nıdıł
• Tu ch’ele t’a boghedı t’ąt’é hel t’anełt’e boghedı hoɂą nı̨h k’e chu dene xa t’a begharé ɂası hoghedı yatı k’e t’ok’e ɂeyer Denededłı̨ne naradé beł chu ECCC hots’ı̨ dene ɂedırı yatı hıłchu nenalé hoɂą ɂedırı ɂası nıdıł ha, yatı nedhé chu t’a k’ojąıle chu t’a ɂası ɂełetł’ır nı̨h bet’a t’ahúne bası
• Dene t’a yatı gharé nakoreldé chu dene ɂeyer naré naradé ɂedırı k’oreɂá ha danı̨dhęn sı.
• Tłes k’é ghą k’oldé ɂedırı dałtsı hoɂą t’ąt’u sughua hoɂą ha chu ɂedı̨nı̨ tsamba nıraɂa hoɂą bet’a heredı chu ɂası hoghedı t’a nı̨h k’e due haıyı̨la sı k’e
• Ku t’a yatı begharé ɂeghalada t’a dene ɂeyer honare hots’ı̨ t’a hodorelɂı̨h sı hel hoɂą dene t’ąt’u ɂehena chu nı̨h k’e t’ahuɂą baı
• Ku hotıe beneredı hoɂą t’a ɂası bek’oją chu ɂeyı k’e nodhı ghonı̨ t’a ɂası ɂełetł’ır bet’a dene ha chu nı̨h k’e ɂedų haja de bası

Ɂedırı hołé hadé, t’a yatı beghare ɂası hoghedı ɂedırı hel halyé hoɂą.

4.2. Ɂeła bets’ęn k’oholdé

Ɂeła bets’ęn k’oldé t’a hodı hadé t’a yatı beghare ɂası hoghedı yatı k’e hats’edı-Denededłı̨ne naradé bel ɂası nodhı ts’ęn tth’u. Ku ɂedırı k’e ɂası hołé hadé ɂedırı hołé ha honı̨dhęn ha:

• Denededłı̨ne haralɂa beyatıe natser chu t’ąt’u ɂası hołe bel nodhı́ ha benaré nı̨h k’e ɂası ɂedų haja de ha, t’ąt’u ɂası nakoreldé chu t’ok’e bedene narade sı ba
• Hotıe yatı dene nalé hołe chu t’ą bel ɂası hołé sı hoɂųsı nı̨lyé haılé t’oho yatı hołe ha nųnı̨dher de
• Dene yatı t’a k’oją sı hel hoɂą, t’ąt’u ɂası k’adanełta nı̨h banı̨, chu t’a ɂası k’odorelyą beyatıe hel nodhı hoɂą yatı nedhe hołe ts’ęn tth’u t’ok’e tu ch’ele beredı ts’ęn tth’u
• Ku bel due nodhı ch’a chu t’ąt’u ɂeyı sehoɂą ha hołe ha hotıe boghedı hoɂą beghą due hané ch’a nakoreldé yatı bası
• ɂedırı nųt’a hoɂą t’ąt’u ɂełtth’ı́ yatı hotthe bek’oją, chu t’ąt’u ɂa dene k’orı̨ɂąsı Denededłı̨ne bel ɂası nodhı ghą
• T’ok’e Denededłı̨ne naradé sı bel yatı hołé chu t’ąt’u bek’oret’a sı k’e hoɂą ha

T’ą dene CIWG hots’ı̨ dene k’ı ɂedırı kadaneta ha t’ąt’u ɂası hołé bek’e ha danełɂı̨h ha dene ɂełts’eradı ha, t’ąt’u nųt’a ɂedırı nats’ęn k’oldé bası t’a tu nıdıł ha t’ok’e tłes k’é naré hots’ı̨ tu ch’ele hoghedı bası. Ku dene benı̨ dałtsı ɂedırı nah ts’ęn k’oldé beyatıe hel hoɂą ɂedırı yatı bası t’ąt’u beredı, ɂeła ɂası ts’ęn k’oholdé, nı̨h hoghedı t’ok’e nıdıł dąlı̨ ghą chu/ɂedırı huto bek’oret’a ha. Ku dene ɂeła dełtth’ı́ ɂedırı yatı danełɂı̨h ba hoɂą t’ąt’u ɂa ɂedų hané ghonı̨ ɂedırı yatı holı̨ t’a ɂedırı hobası:

• Nı̨h k’e
• Dene sughua ghena bası
• Dene t’a nakoreldé bası
• Nı̨h k’e t’ahuɂą
• ɂedų haja ha t’arı̨łtı

Nah ts’ęn ɂeła-k’oholdé ɂedırı hel hołé ghonı̨:

• nąne hoɂa k’oldé hel nadarełya
• Denededłı̨ne chu Begharek’ą dene hots’ı̨ k’oldé huto bets’ı̨ ɂąne t’a ɂası k’enade
• provincial huto territorial k’oldé hots’ı̨ dene
• ɂeyer honare t’a naradé be
• honezı ɂası hodorı̨shą dene bel.

Ku dene-ɂełk’ech’a bel ɂası hołé chu t’ą nı̨h k’e naradé sı ɂedırı dene ɂeła dełtth’ı́ sı ts’ęn yatı dałtsı ha hotıe dene nale hoɂą ɂedırı nı̨h k’e ɂası nodhı́ ts’ęn tth’ú. T’a nah ts’ęn-ɂeła k’oholdé nųt’ą dene dełtth’ı́ beghǫ́t’a ha t’ąt’u k’oldé hobası huto yatı dene ghǫ́ɂa t’ąt’u ɂası  hołé hobası benaré chu nı̨h k’e ɂası hołé hadé t’ąt’u nezų nodher walı t’ok’e ɂeyer tłes k’é tu ch’ele hoghedı ghą.

Begharé hozelker ha yatı ɂeją

• ku honezı ɂası hųlı̨ husą̨ ɂedırı hołé ha nah ts’ęn-dene k’oldé nųt’a hadé ɂedırı k’esı́?
• Ku ɂëdłaghe nezų nodher nı̨ yuné honezı nah̨ ts’ęn-k’oldé k’e ɂası k’e naraı̨dé nı̨ chu ɂëdłaghe ɂedų halyé nı̨dé nezų ha nı̨?
• Ku nęn yatı nets’ı̨ hu t’ąt’u ɂedırı hołé bası huto t’ąt’u nodhı ha?
• Ku ɂedłąt’u Denededłı̨ne naradé bets’edı walı ɂedırı bel nodhı ha t’oho dene ɂeła dełtth’ı́ ha nųt’a hadé hotıe bel nodhı ha?

4.3. Dene k’oldé beghǫ̨́t’a ha t’ąt’u nodhı́ ha  

Dene k’oldé ba nųt’a t’ahodı hadé t’ą ɂası k’enadé ɂedırı hodoreké hoɂą ɂerıhtł’ıs bet’a beredı́ ha, ku bek’e t’ąt’u nodhı sı ghą horełker t’ąt’u ɂası k’enadé ha. Ku beghǫ́t’a ɂałų nanet’ı̨ ha hoɂą ɂedırı nı̨h k’e t’ahuɂą bası chu Dene nakoreldé chu Denededłı̨ne t’a ba hoɂą ɂedų hané ch’a. Ku ɂedırı k’e ɂası hołe hadé ɂedırı k’e ha:

• Tu ch’ele nıdıł sı t’anełt’e chu bet’a dene ha ɂeładųne ghonı̨ ɂası nakoreldé bası, t’ąt’u ghena bası chu nı̨h k’e ɂedırı nıdıł ha nųt’a ts’ęn tth’ú
• T’a yatı dałtsı-beghǫ́t’a hoɂą yatı degharé bets’ı̨ ɂa nı̨h t’ąt’u ɂedų hané ghonı̨ t’ok’e tłes k’é tu ch’ele ghą
• Begharé nı̨h hoghedı yatı t’a hołe hoɂą net’ı̨ hoɂą hok’etł’a chu t’ąt’u bel nodhı walı t’a hozelɂı̨h k’e hoɂą dene ɂehena chu nı̨h k’e ghą t’a yatı nı̨h k’e ɂedų hawuné ghą  
• Dene nalé chu t’a hozelɂı̨h sı bası yatı herenı̨ hoɂą t’ą dene nı̨h k’e nakoreldé bets’ęn chu honezı dene hel ɂedırı ghą

Ɂału yatı ha hozelker ɂeją gharé

• Ku ɂedırı hots’ı̨ ɂałų ɂası hųlı̨ hu t’ąt’u nodhı ha honezı ɂeyer honare hots’ı̨ huto ɂeyı k’esı ɂası holı̨ husą t’a nezų nodher hots’ı̨ (huto due haja ghą) bet’ahot’ı̨ ha?
• Honezı yatı begharı̨ɂa horı̨lɂı̨h hu ɂedırı hobası t’ąt’u dene bel nodhı ha ɂası ts’ęn k’oholdé hobası́?

4.4.  Yatı natser hołé tu ch’ele t’anełt’e nıdıł ha

T’ą dene CIWG hel dełtth’ı́ ɂedırı hodorelɂı̨le t’ąt’u senųt’a t’ok’e tłes k’é mine tu ɂełetł’ır ɂeją tłes k’é tu ch’ele k’onı̨ ɂeją bet’a yuyaghé tu hetł’el due hané ha. Hotıe yatı natser ɂa hadé ɂedırı nodhı ha:

• Nı̨h chu dene ɂehena boghedı ha
• Dųhų t’a hoɂąsı boghedı ha t’ąt’u Denededłı̨ne nakoreldé bası tu hu, łue bası, t’ąchaı chu tu k’e dzıkeredaı
• ɂedırı tth’ı́ net’ı̨ hoɂą t’a ɂası ɂełetł’ır bası, bek’enats’edé, chu ɂeła hotıe t’a ɂełetł’ır
• t’a ɂası hoghedı ha hılchu t’ąt’u tu hoghedı t’anełt’e nıtł’ır t’ok’e ɂası hotıe bek’ojąıle

ECCC chu t’ą CIWG hel ɂeghadalana sı ɂedırı k’enelt’e harala ha k’enadé dene t’a k’odorelyą sı begase ɂası dodı sı t’ok’e tu hoghedı t’anełt’e nıtł’ır dąlı̨ ghą, dene hel t’ahúɂą chu t’ok’e Denededłı̨ne chu dene nakoreldé bası. Ku ɂedırı hel hats’edı tu słı̨ne tłes ka hel t’ok’e tłes k’é hots’ı̨ tu ye, degodhe huto degodhe nahodłı yatı ɂedırı tu słı̨ne net’ı̨ ha horelyų ɂeyı tu yé, ɂałų honet’ı̨ beghare ɂası hoghedı yatı k’e. Ku honezı ɂası hoghedı yatı k’e tu boghedı ha nezų chu hotıe beneredı hoɂą t’a beghare hołe ha ɂeyer Denededłı̨ne naradé bel chu t’a ɂası ch’ele t’anełt’e nıdıł sı hotıe boghedı hoɂą. Ku t’a k’aɂų nųt’ą sı ɂedırı hel hoɂą t’a tu słı̨ne boghedı chu net’ı̨ ɂedırı hel hoɂą t’a yatı nezų hųlı̨ sı chu Denededłı̨ne beyatıe tth’ı́ hel.

Yatı hozelker ha ɂałų ɂeją

• Ku t’a begharé ɂası hoghedı ha yatı begharęt’a ha nı̨dhęn hu t’a ɂası beye hųlı̨ chu t’ąt’u boghedı ghare k’aɂų halyé há?

4.5. Hoghedi chu beghą ɂerıhtł’ıs hołé

Ta’ ɂası hoghedı chu t’ąt’u beghą yatı holé ɂedırı k’e t’ąt’u nodhı ha ɂedırı dałtsı hodorelɂı̨h sı:

• Dene ye k’oreɂa hoɂą t’ąt’u ɂası hoghedı yatı bası
• T’ąt’u ɂası hoghedı Denededłı̨ne ɂehena yatı hel, t’a k’odorelyą chu nı̨h k’e nakoreldé yatı nı̨h hoghedı chu beghą yatı hołe ghą
• Yatı łą ɂełełyé chu ɂeyı yatı ɂı̨łąghe dene t’a honezı nı̨h k’e ɂası ɂełetł’ır chu t’a beredı tłes k’é nare ɂası ch’ele bet’a t’ąt’u boghedı ha yatı nezų hołé
• Ku hotıe t’a yatı nezų t’oredhı beghare boret’ı̨ t’ąt’u ɂası hoghedı ɂedırı tu ch’ele t’ąt’u boghedı sı
• T’ąt’u hoghedı sı t’a Nı̨h ts’ęn K’oldé dene hel yałtı hoɂą k’e hoɂą t’a ɂası nodhı k’ojąıle norełtth’er de ɂedırı yatı k’é section 35 dene k’anota ɂedırı ɂası nıtł’ır hots’ı̨
• Denededłı̨ne naradé chu honezı dene ɂı̨ghą ɂası nodher de yatı beghąt’a hoɂą kudąne

Beghą yatı ha ɂedırı gharé:

• ku honezı t’ąt’u nı̨h honet’ı̨ horı̨lɂı̨h hu t’ok’e tłes k’é naré t’a danelɂı̨h chu beneredı ha bet’a t’ąt’u yatı nedhe hołé ɂası honet’ı̨ ha begharé?
• Ku ɂeyı hel t’ąt’u ɂası hoghedı ha t’a horená sı chu t’a nuheba hoɂąsı nęn beghą ɂedłanı̨dhęn ɂa honet’ı̨ ha begharé yatı hołé nı̨h k’e ɂası hoghedı ha chu t’ąt’e ɂá hołé ha (e.g., ɂası honezı ɂedırı hel ha, nı̨h k’e ɂası bet’a hoghedı há)?
• T’a ɂası ɂełetł’ır sı ɂëdłaghe honet’ı̨ horı̨lɂı̨h ɂa beghare hotıe natser yatı hołe ha beghare t’ąt’u tu tadıł ha yunadhé dé? Ku t’anı̨dhęn sı hotıe yatı nųɂá la t’a ɂası ɂełetł’ır sı boghedı ha chu t’ąt’u chu ɂëdłaghe betł’esı nodhı́ ha ɂá.

5. Yatı dene ghą nı̨ɂa chu ɂëdłaghe nelı̨ sı Neyatıe nųɂá ɂeją

Ku neba nųt’ą sı yatı nı̨ɂá ɂedırı hobası chu t’anı̨dhęn sı bası 90-dzı̨ne nodhı hobası dene xa nųt’ą sı. ECCC hots’ı̨ dene yenełɂı̨h chu t’a yatı nı̨ɂą sı yeghą nanedé ha. Ku dene t’aradı́ sı beyatıe nı̨lyé ha ɂeyer de beghą ɂerıhtł’ıs hołé ha.

Nets’ı̨ email huto ɂerıhtł’ıs kuę t’a bet’orı̨łɂa sı nųɂa ɂeją tsątsąne benı̨ hųlı̨ k’e yatı nı̨ɂa ha, hutó nezı nı̨t’a horı̨lɂı̨h nel huto nedı̨ nets’erehtł’ıs horı̨lɂı̨h huto hıle de neba hoɂąsı. 

6. T’a bek’ı̨nı̨ ɂası hołé ha

Horelyų ɂedırı ɂenahút’e de t’a dene ha ɂası ɂełk’ech’a hųlı̨ sı beredı ha t’ąt’u tu ch’ele nıdıł ha chu t’ąt’u begharé ɂası hołe ha ɂerıhtł’ıs tth’ı hole ha 2025 nı̨h beląghe ts’ęn tth’ú. Horelyų ɂedırı ɂenahút’e de, t’a yatı holı̨ sı honet’ı̨ ha t’ąt’u ɂa dene naradé nakoreldé Denededłı̨ne tth’ı́ bel ɂesonódhı ch’a hobası ghą honet’ı̨ ha. CIWG hots’ı̨ dene ɂeyı yatı t’a yatı hołé ha t’ą K’oldher ECCC bebası hobets’ęn. T’a yatı nı̨t’ą sı Minister bets’ęn ɂedırı ghą hası̨ t’ąt’u ɂedırı yatı nedhe hołé sı begharé t’ąt’u tłes k’é hots’ı̨ tu ch’ele t’ąt’u nıdıł ha nezų husą t’ąt’u tłes k’é hots’ı̨ tu kozelɂı̨h sı bası. Ku ɂałų ɂerıhtł’ıs begharé ɂası ghą yatı hołe ha honı̨dhęn ɂedırı t’a.